Agon (drama)

Za ostale upotrebe, v. Agon (razvrstavanje).

Agon (grčki: ἀγών = nadmetanje) jeste deo grčke drame, osobito stare atičke komedije, u kome se sukobljavaju dva glumca koja iznose dva oprečna mišljenja. Pri tom obično svakoga podržava po jedna polovina hora, a jedno je i mišljenje samoga pesnika, koje predstavlja osnovni motiv i glavni sadržaj komedije. Dva najpoznatija agona nalaze se u Aristofanovim Oblacima, gde se sukobljavaju Pravični i Nepravični govor, te u njegovim Žabama, gde dolazi do nadmetanja između Eshila i Euripida.

Agon ima složenu strukturu i može sadržati i do devet delova. Uvodnu pesmu peva hor ili poluhor, zatim sledi kratak poziv (κατακελευσμός) kojim horovođa podstiče jednog od glumaca da govori. Prvi diskutant (protagonist) iznosi svoje argumente, pri čemu ga ostali na sceni mogu prekidati. Vrhunac njegova izlaganja čini zadihani pnigos (ili "makron"), izgovoren ubrzanim ritmom. Onda drugi glumac (antagonist) ponavlja celu shemu, a na kraju hor u tzv. sfragidi (σφραγίς) donosi svoj sud i dodeljuje pobedu jednom od dvojice diskutanata, pri čemu je to obično glumac koji je govorio drugi po redu (antagonist). u Aristofanovim komedijama agon obično dolazi iza parode, a nakon agona glumci napuštaju pozornicu i sledi parabaza, najvažnija deonica hora u komediji.

U grčkoj tragediji agon se ne javlja kao posebnan deo drame, ali su takvi verbalni sukobi ponekad utkani u epizodije. Na primer, u Sofoklovoj Antigoni nalazimo dijalektičku raspravu (agon) između Antigone i Ismene, a zatim i između Antigone i Kreonta, o ljudskoj i božanskoj pravdi.