Adžman (emirat)
Emirat Adžman (arap. إمارة عجمان, Imarat Adžman; Udžman ili Ajman) je jedan od sedam emirata u federaciji Ujedinjeni Arapski Emirati u Perzijskom zaljevu, imenovan po njegovom glavnom gradu.
Emirat Adžman
(ar) إمارة عجمان | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 25°23′N 55°28′E / 25.383°N 55.467°E | |||
| Država |  Ujedinjeni Arapski Emirati
| ||
| Glavni grad | Adžman | ||
| Vlast | |||
| - Vrsta | monarhija | ||
| - emir | Humaid ibn Rašid al-Nuaimi | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 260 km² | ||
| Stanovništvo (2005.) | |||
| - Urbano područje | 197.470[2] | ||
| - Područje utjecaja | 206.997[2] | ||
| Vremenska zona | UAE ST (UTC+4) | ||
| Službene stranice www.ajman.ae | |||
| Karta | |||
  Emirat Adžman Adžman na karti Ujedinjenih Arapskih Emirata | |||
Geografija uredi
Adžman je površinom od 260 km² najmanji emirat Ujedinjenog Arapskog Emirata.[1] Sastoji se od tri dijela, najveći se prostire duž jugoistočnih obala Perzijskog zaljeva i potpuno je okružen Emiratom Šardžom.[1] Tu leži i istoimeni glavni grad i najveće urbano naselje Adžman s predgrađima. Druga dva su potpuno odvojene unutrašnje enklave koje leže na poluotoku Musandam, na rogu Аrapskog poluotoka. To su malena al-Manama, velika 60 km² koja leži istočno od grada Adžmana, te Masfut velik 90 km² koji leži jugoistočno od Adžmana, u Vadi Hatiju na granici Omanom.[1]
Stanovništvo uredi
Emirat Adžman ima 206.997 stanovnika (popis 2005.) od kojih njih 197.470 živi u glavnom gradu Adžmanu.[2]
Historija uredi
Tadašnji adžmanski šeik Rašid ibn Humaid potpisao je 1820. ugovor o miru i partnerstvu s Velikom Britanijom kojim se obavezao da će prestati sa piratsvom, tako da se ta godina računa kao početak egzistencije tog emirata kao samostalnog entiteta[1], iako je on tada formalno bio pod osmanskim suverenitetom. Nakon tog je Emirat Adžman 1835. i 1853. potpisao s Britanijom još dva ugovora i njima je Britanija željela preduhitriti moguće širenje Osmanlija i Francuza u Perzijski zaljev. Britanski utjecaj konačno je potvrđen 1892. kad su svi zaljevski šeici, uključujući i adžmanskog, potpisali ekskluzivni ugovor kojim su vanjsku politiku i odbranu prepustli britanskoj vladi[1], te time postali protektorati.
Britanija je 1968. najavila svoje povlačenje iz Perzijskog zaljeva pa su počeli pregovori o budućnosti zaljevskih zemalja i njihovom mogućem ujedinjenju. U inicijalnim pregovorima sudjelovalo je devet emirata, koji su trebali formirati svoju federaciju, među njima Bahrein i Katar. Oni su kasnije odustali od ujedinjenja pa su proglasili nezavisnost u augustu i septembru 1971. godine. Britanci su napustili to područje u decembru 1971. pa su nakon tog formirani Ujedinjeni Arapski Emirati, s Emiratom Adžmanom kao konstitutivnom članicom.[1]
Lista vladara Adžmana uredi
Emiratom od sredine 18. vijeka vladaju šeici iz dinastije Nuaimi.[3]
- 17??. – 17??.: Rašid ibn Hamid al-Nuaimi
- 17??. – oko 1816./1820.: Humaid ibn Rašid al-Nuaimi
- oko 1820. – 1838.: Rašid I[3] (Rašid ibn Humaid)
- 1838. – 1841.: Humaid I[3] (Humaid ibn Rašid al-Nuaimi, 1. vladavina, umro 1873.)
- 1841. – 1848.: Abdul Aziz I[3] (Abdul Aziz ibn Rašid al-Nuaimi, umro 1848.)
- 1848. – 1872.: Humaid I[3] (Humaid ibn Rašid al-Nuaimi, 2. vladavina)
- 1872. – 1891.: Rašid II[3] (Rašid ibn Humaid al-Nuaimi, umro 1891.)
- 1891. – 1900.: Humaid II[3] (Humaid ibn Rašid al-Nuaimi, umro 1900.)
- 1900. – 1906.:[3] Abdul Aziz II (Abdul Aziz ibn Humaid al-Nuaimi, 18??. – 1910.)
- 1908. – 1928.: Humaid III[3] (Humaid ibn Abd al-Aziz al-Nuaimi)
- 1928. – 1981.: Rašid III[3] (Rašid ibn Humaid al-Nuaimi, 1904. – 1981.)
- 1981. – danas: Humaid IV (Humaid ibn Rašid al-Nuaimi (1931. – [3])
Privreda uredi
Adžman je ekonomski najsiromašnija članica Ujedinjenih Arapskih Emirata. Još oko 1900. kad se utjecaj adžmanskog šeika prostirao svega par kilometara izvan njegove prijestolnice, bogatsvo njegova feuda svodilo na oko 40 brodica za skupljanje školjaka i par plantaža datulja[1], i to je praktički bilo njegovo jedino bogatstvo. Od 1961. do ranih 1970-ih jedan od glavnih adžmanskih izvora prihoda bila je prodaja brojih poštanskih maraka, dizajniranih tako da pobude interes kolekcionara sa zapada. Te marke nikada nisu slane izvan Adžmana, i zapravo i nisu bile legitimne poštanske marke, zbog tog ih većina filatelističkih organizacija nije ni priznavala. U isto vrijeme emirat je kovao i prigodni novac, pokušavajući i to prodavati. Takve aktivnosti zamrle su nakon 1972. kad su Ujedinjeni Arapski Emirati najavili osnivanje pošte koja je preuzela takve poslove.[1]
Male unutrašnje enklave emirata i danas su ruralne oblasti sa skromnom tradicionalnom poljoprivredom, pored tog za enklavu al-Manamu značajni izvor prihoda je i vojni garnizon, a enklava Masfut ima naslage kvalitetnog mramora. I Emirat Adžman se nada da ima nafte pa prodaje koncesije za istraživanje zapadnim kompanijama, ali do danas nisu pronađene isplative količine.[1]
Danas najveći dio prihoda Emirata Adžmana dolazi kao pomoć od naftom bogatih članica Ujedinjenih Arapskih Emirata kao što je Abu Dabi. Sam Adžman je moderan grad sa impresivnom vladarskom palačom i puno suvremenih građevina. Jaružanje vadija i zaljeva u kom leži Adžman, provedeno tokom 1970-ih, produbilo je adžmansku luku, a tih godina podignuta je i tvornica za izgradnju montažnih stanova i brodogradilište. U nedostatku bilo kakvih resursa 1988. u gradu Adžmanu osnovana je bescarinska zona, ali su se inozemne investicije svele na restorane, barove i noćne klubove duž pješčane plaže koja se prostire sve do granice puno konzervativnijeg i rigidnijeg Emirata Šardže.
Transport uredi
Adžman je povezan asfaltnom cestom sa susjednim emiratima i gradovima Dubaijem i Ras al-Kajmom.
Obrazovanje uredi
Uz financijsku pomoć Kuvajta osnovano je nekoliko obrazovnih institucija i škola.[1]
Izvori uredi
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Ajmān” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 30. 08. 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „UNITED ARAB EMIRATES” (engleski). Citypopulationde. Pristupljeno 30. 09. 2014.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 „Ajman” (engleski). Regnal chronology. Arhivirano iz originala na datum 2009-07-13. Pristupljeno 30. 09. 2014.
Vanjske veze uredi
- Službene stranice Emirata Ajman Arhivirano 2014-09-17 na Wayback Machine-u (en)
- Ajmān na portalu Encyclopædia Britannica (en)