Abu Džafar al-Hazin
Abu Džafar al-Hazin (900. – 971; perz. ابوجعفر خازن), perzijski astronom i matematičar iz Horasana. U prvoj polovini X vijeka živio je u gradu Reju. Radio je na polju astronomije i teorije brojeva. Slavu je uglavnom stekao zbog uspjeha u konstrukciji i upotrebi astronomskih i opservatorijskih pribora.[1]
Hazin je bio jedan od učenjaka dovedenih u Raj od strane Aduda al-Daule, bujidskog vladara (vl. 949 - 983). Godine 959/960. je služio kao vezir Raja.
Al-Hazin je napisao knjigu pod nazivom Zij al-Safa'ih ("Tablice diskova astrolaba") koje su nasljednici proglasili najboljim djelom na svom polju, i često ga koristili kao referencu. U njemu su opisani brojni astronomski instrukmenti kao astrolab.
Također je napisao komentar na Ptolomejevu Almagestu u kome je naveo solarni model različit od Ptolomejovog.
Njegova najvažnija matematička djela su:
- Tafsiru sadr al-makala al-ašira min kitabi Uklidus [Komentar početnog dela desetog eseja iz Euklidove knjige];
- Risalatun fi al-burhan ala annahu la jumkinu an jakuna zil'a 'adadajn murabba'ajn jakunu mađmu'uhuma murabba'an fardajn bal jakunan zauđajn au ahaduhuma zauđun va al-akharu fardun;
- Risalatun fi inša' al-musallast al-ka'ima az-zavaja al-mantika al-azla' va fi istihradži hattajn bajna hattajn mutavalija mutanasiba min tarik al-hindusa as-sabita;
- Burhanu šekl as-sabi' min kitabi Beni Musa [Argument u korist sedme figure iz knjige Banu Musa];
- Islahu kitab al-Mahrurat [Korekcija Odnosa preseka].[1]
Neka njegova djela su u velikoj mjeri uništena uslijed raznih društvenopolitičkih nemira.
Izvori uredi
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. „Abu Jafar Muhammad ibn al-Hasan Al-Khwarizmi”. MacTutor History of Mathematics archive. (en)
- Rashed, Roshdi (1996). Les Mathématiques Infinitésimales du IXe au XIe Siècle 1: Fondateurs et commentateurs: Banū Mūsā, Ibn Qurra, Ibn Sīnān, al-Khāzin, al-Qūhī, Ibn al-Samḥ, Ibn Hūd. London. Reviews: Seyyed Hossein Nasr (1998) in Isis 89 (1) pp. 0.CO%3B2-C 112-113; Charles Burnett (1998) in Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London 61 (2) p. 0.CO%3B2-K 406.
Literatura uredi
- Calvo, Emilia (2007). „Khāzin: Abū Jaʿfar Muḥammad ibn al‐Ḥusayn al‐Khāzin al‐Khurāsānī”. u: Thomas Hockey et al. The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer. pp. 628–9. ISBN 9780387310220. (PDF version)
- Dold-Samplonius, Yvonne (2008) [1970-80]. „Al-Khāzin, Abū Ja‘far Muḥammad Ibn Al-Ḥasan Al-Khurāsānī”. Complete Dictionary of Scientific Biography. Encyclopedia.com.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. „Abu Jafar Muhammad ibn al-Hasan Al-Khwarizmi”. MacTutor History of Mathematics archive. (en)