Aboski mir
Aboski mir (švedski: Freden i Åbo) je mirovni sporazum sklopljen između Ruskog Carstva i Kraljevine Švedske 18. august 1743. u finskom gradu Turku (tada zvanom Åbo) kojim je dovršen Rusko-švedski rat (1741—1743).[1]
| Aboski mir | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Karta tadašnje rusko-finske granice | ||||||||
| Generalno | ||||||||
| Tip sporazuma | mirovni ugovor | |||||||
| Potpisivanje | 18. august 1743. (7. august po Julijanskom kalendaru) Åbo (današnji Turku u Finskoj) | |||||||
| Stranke | ||||||||
| ||||||||
Na osnovu tog sporazuma Švedska je izgubila uski pojas zemlje uz granicu sa Rusijom sa gradovima Vilmanstrand (Lappeenranta) i Frederikshamn (Hamina).[1]
Karakteristike sporazuma uredi
Nakon početnih uspjeha koje su Šveđani ostvarili u tom ratu zaprijetivši čak i Sankt Peterburgu, ratna sreća se okrenula pa su Rusi zauzeli dobar dio Finske, zajedno sa gradovima Helsingfors (Helsinki) i Åbo (današnji Turku, tadašnju finsku prijestolnicu) a usto i arhipelag Åland.[1]
Kad je ruska carica Elizabeta velikodušno ponudila Švedskoj povrat većine okupiranih teritorija ukoliko oni prihvate njenog favorita - Adolfa Fredericka iz njemačke dinastije Holstein-Gottorp za novog monarha[1] - Šveđani su na to pristali pa su prregovori počeli 3. februara 1743.
Ruse su na tim pregovorima zastupali generali Aleksandar Rumjancev i Johann Ludwig Luberas a Šveđane baron Herman Cedercreutz i bivši ambasador u Sankt Peterburgu Erik Mattias von Nolcken
Teritorijalne klauzule tog mirovnog ugovora potrajale su relativno dugo, sve do 1788. kad je Rusko Carstvo zaratilo sa Osmanskim Carstvom. Tad je švedski kralj Gustav III zatražio reviziju Aboskog mira - povratak Karelije i izgubljenih dijelova Finske. Na kraju je Švedska u junu 1788. objavila rat Rusiji.[1]
Iako su švedske trupe zaprijetile Sankt Peterburgu i ostvarile pobjedu u Bitci kod Svensksunda (9 - 10. jul 1790.), taj rat je ipak loše završio po Švedsku, pa je u augustu 1790. bila primorana potpisati Verelski mir kojim su obnovljene predratne granice, onako kako su bile zacrtane Aboskim mirom.[1]
Inače se taj mirovni sporazum sve do 1809. zvao Frederikshamski mir.[1]