29. 3.

29. mart/ožujak (29. 3.) je 88. dan godine po gregorijanskom kalendaru (89. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 277 dana.

DogađajiUredi

1461. — U najkrvavijoj bici "Rata dve ruže", u Engleskoj, oko 36.000 vojnika pod zastavom dinastije Jork kod Toutona, blizu Jorka, porazilo snage od oko 40.000 vojnika dinastije Lankaster, osiguravši time engleski presto Edvardu IV.
1638. — Švedski naseljenici osnovali su blizu zaljeva Delaware prvu švedsku koloniju u Sjevernoj Americi, koju su nazvali Nova Švedska.
1809. — Švedski kralj Gustav IV prisiljen da abdicira posle više poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.
1831. — Veliki bosanski ustanak: Gradaščević se uputio prema Travniku s nekih 4.000 ljudi.
1848. — Počeo trogodišnji rat Danske s Pruskom u kojem su Danci pretrpeli poraz i izgubili veliki deo teritorije na jugu poluostrva Jitland.
1849. — Velika Britanija na osnovu sporazuma s maharadžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Britanskoj Indiji.
1864. — Grčka vratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru koja su bila pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.
1867. — Velika Britanija od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije Severne Amerike, izuzev Njufaundlenda.
1901. — U Australiji održani prvi federalni izbori. U prvom australijskom parlamentu najviše mesta dobila Laburistička partija.
1911. — Poluautomatski pištolj M1911, kojeg je dizajnirao John Browning, postao je dio standardne opreme vojske Sjedinjenih Država.
1945. — SSSR zvanično priznao Vladu Jugoslavije, koju su prethodno priznale Velika Britanija i SAD.
1946. — Novim ustavom Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala prva britanska kolonija u Africi sa afričkom većinom u Parlamentu, ali na punu nezavisnost čekala još 14 godina.
1946. — Osnovana mađarska avionska kompanija Malév Hungarian Airlines.
1956. — U Novom Sadu osnovane Jugoslovenske pozorišne igre, "Sterijino pozorje", povodom 150 godina od rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Popovića Sterije.
1967. — Porinuta prva francuska nuklearna podmornica.
1972. — Bolivija proterala 119 članova sovjetske ambasade u La Pasu, optuživši Moskvu da finansira levičarske pobunjenike.
1974. — Američki veštački satelit "Mariner 10" snimio prve fotografije Merkura.
1981. — Više od sedam hiljada atletičara je sudjelovalo u prvom trčanju Londonskog maratona.
1990. — Premijer Australije Bob Houk dobio izbore, postavši prvi laburista koji je četiri puta uzastopno osvojio položaj šefa vlade.
1994. — Republika Hrvatska i predstavnici Srba u Hrvatskoj potpisali sporazum o primirju i razgraničenju vojnih snaga na šest od ukupno 35 sektora na 300 kilometara dugom frontu.
1997. — Bežeći pred nasiljem koje je zahvatilo zemlju tokom krvavih nemira, više od 50 izbeglica iz Albanije utopilo se kada je njihov brod potonuo posle sudara sa italijanskim ratnim brodom u južnom Jadranu, blizu italijanske obale.
2002. — Izraelske oklopne jedinice ušle u Ramalu i blokirale sedište palestinskog lidera Jasera Arafata.
2003. — Svetska zdravstvena organizacija saopštila da je Karlo Urbani, lekar koji je prvi identifikovao ozbiljni akutni respiratorni sindrom, SARS, umro od te bolesti.
2006. — Desilo se delimično pomračenje Sunca u Srbiji. U delovima Azije i Afrike - potpuno.

.

RođenjaUredi

1561. — Santorio Santorio, liječnik, izumitelj termometra († 1636.).
1790. — John Tyler, američki političar i predsjednik.
1826. — Wilhelm Liebknecht, njemački političari († 1900.).
1874. — Rudolf Maister, austro-ugarski i jugoslavenski oficir († 1934.).
1899. — Lavrentij Berija, sovjetski političar, obavještajac i vojskovođa († 1953.).
1901. — Andrija Maurović, hrvatski crtač stripova († 1981.).
1914. — Herta Haas, jugoslavenska komunistkinja, treća po redu supruga maršala Josipa Broza Tita i učesnica Narodnooslobodilačke borbe (NOB) († 2010.).
1916. — Eugene McCarthy, američki političar.
1939. — Terence Hill, talijanski glumac.
1943. — Vangelis, grčki skladatelj New Age-a.
1943. — Erik Ajdl, engleski glumac.
1943. — Sir John Major, britanski konzervativni političar koji je služio kao premijer Ujedinjenog Kraljevstva i vođa Konzervativne stranke od 1990. do 1997. Prije toga je u kabinetu Margaret Thatcher služio kao ministar vanjskih poslova i financija, a kao član Parlamenta je zastupao Huntingdon od općih izbora 1979. do 2001. godine.
1957. — Christopher Lambert, američki glumac, francuskog porijekla.
1957. — Boris Komnenić, srpski glumac.
1961. — Barbara Wussow, austrijska glumica.
1964. — Elle Macpherson, australijski supermodel i glumica.
1966. — Krasimir Balakov, bugarski nogometni trener, bivši reprezentativac i nekadašnji trener Hajduka iz Splita.
1967. — Anđelija Arbutina-Šarenac, srpska i jugoslovenska košarkašica.
1971. — Veljko Uskoković, bivši crnogorski i jugoslovenski vaterpolist.
1973. — Marc Overmars, nekadašnji nizozemski nogometaš.
1976. — Jennifer Capriati, američka teniserka.
1978. — Igor Rakočević, srpski košarkaš.
1978. — Mattias Andersson, švedski rukometaš.
1979. — Katarina Radivojević, srpska glumica.
1981. — Dolores Lambaša, hrvatska televizijska, filmska i kazališna glumica († 2013.).
1982. — Mario Carević, hrvatski nogometaš.
1984. — Juan Mónaco, argentinski teniser.
1986. — Petra Cicvarić, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
1987. — Dimitri Payet, francuski nogometaš i reprezentativac.
1988. — Stefan Mitrović, srpski vaterpolist.

.

SmrtiUredi

1772. — Emanuel Swedenborg, švedski znanstvenik, filozof, teolog i mistik († 1688.).
1778. — Baltazar Adam Krčalić, hrvatski povjesničar, teolog i pravnik (* 1715.).
1891. — Žorž Sera, francuski slikar .
1906. — Slava Raškaj, hrvatska slikarica (* 1877.).
1912. — Robert Falkon Skot, engleski istraživač (* 1868.).
1965. — Zlatko Baloković, hrvatski violinist (* 1895.).
1982. — Karl Orf, nemački kompozitor (* 1895.).
1985. — Marc Chagall, ruski slikar židovskog podrijekla (* 1887.).
2006. — Zoran Bečić, bosanskohercegovački glumac.
2008. — Rajko Mitić, jugoslavenski nogometaš (* 1922.)

.

Blagdani/PrazniciUredi

Srpska pravoslavna crkva slavi:.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar