1969. na filmu
(Preusmjereno sa stranice 1969 na filmu)
1969. godina bila je vrlo značajna za filmsku umjetnost te je uključivala razne klasike, kao što su Divlja horda, Ponoćni kauboj, Butch Cassidy i Sundance Kid, Goli u sedlu, Z, Kes, Vojska sjene, Moja noć kod Maud, I konje ubijaju, zar ne?, Zaljubljene žene, Fellinijev Satyricon, Pogrebna parada ruža, Talijanski posao, Medeja, Dodir Zena, Mumija, Bob & Carol & Ted & Alice, Krava i Skřivánci na niti.
Godine na filmu |
---|
1870-e |
1880-e |
1890-e |
1890 • 1891 • 1892 • 1893 • 1894 1895 • 1896 • 1897 • 1898 • 1899 |
1900-e |
1900 • 1901 • 1902 • 1903 • 1904 1905 • 1906 • 1907 • 1908 • 1909 |
1910-e |
1910 • 1911 • 1912 • 1913 • 1914 1915 • 1916 • 1917 • 1918 • 1919 |
1920-e |
1920 • 1921 • 1922 • 1923 • 1924 1925 • 1926 • 1927 • 1928 • 1929 |
1930-e |
1930 • 1931 • 1932 • 1933 • 1934 1935 • 1936 • 1937 • 1938 • 1939 |
1940-e |
1940 • 1941 • 1942 • 1943 • 1944 1945 • 1946 • 1947 • 1948 • 1949 |
1950-e |
1950 • 1951 • 1952 • 1953 • 1954 1955 • 1956 • 1957 • 1958 • 1959 |
1960-e |
1960 • 1961 • 1962 • 1963 • 1964 1965 • 1966 • 1967 • 1968 • 1969 |
1970-e |
1970 • 1971 • 1972 • 1973 • 1974 1975 • 1976 • 1977 • 1978 • 1979 |
1980-e |
1980 • 1981 • 1982 • 1983 • 1984 1985 • 1986 • 1987 • 1988 • 1989 |
1990-e |
1990 • 1991 • 1992 • 1993 • 1994 1995 • 1996 • 1997 • 1998 • 1999 |
2000-e |
2000 • 2001 • 2002 • 2003 • 2004 2005 • 2006 • 2007 • 2008 • 2009 |
2010-e |
2010 • 2011 • 2012 • 2013 • 2014 2015 • 2016 • 2017 • 2018 • 2019 |
Na području Jugoslavije, značajniji filmovi bili su Kada čuješ zvona, Lisice, Sedmina, Rani radovi i Bitka na Neretvi, najskuplji jugoslavenski film u povijesti.
Filmovi
uredi- Butch Cassidy and the Sundance Kid
- The Wild Bunch
- Midnight Cowboy
- Easy Rider
- Kes
- Z
- Le Chagrin et la Pitié
- Fellini Satyricon
- Sajat-Nova
- Gaav
- They Shoot Horses, Don't They?
- On Her Majesty's Secret Service
- The Assassination Bureau
- 100 Rifles
- The Illustrated Man
- Mackenna's Gold
- The April Fools
- Che!
- The Bridge at Remagen
- Castle Keep
- Take the Money and Run
- Medium Cool
- The Rain People
- The Valley of Gwangi
- Bob & Carol & Ted & Alice
- Paint Your Wagon
- Marlowe
- Marooned (film)
- Goodbye, Mr. Chips
- Hello, Dolly!
- Age of Consent
- Play Dirty
- Battle of Britain
- The Italian Job
- Before Winter Comes
- Anne of the Thousand Days
- L'armée des ombres
- La Voie Lactée
- Ma nuit chez Maud
- Le clan des siciliens
- Que la bête meure
- La Femme infidèle
- Queimada
- Die Verdammten
- Liebe ist kälter als der Tod
- Crveni šator
- Rani radovi
- Lisice
- Zaseda
Događaji
uredi- 10. januar - Francuske vlasti zabranjuju prikazivanje argentinskog dokumentarnog filma La Hora de los Hornos pod izgovorom da njegov sadržaj, koji prikazuje demonstracije u svijetu prethodne godine, potiče nasilje.
- maj - Na Kanskom festivalu prikazan Andrej Rubljov, sovjetski biografski film u režiji Andreja Tarkovskog; jedno od najambicioznijih ostvarenja tadašnje sovjetske kinematografije je nakon kratkotrajnog prikazivanja u Moskvi zbog "problematičnog" sadržaja bilo provelo nekoliko godina u bunkeru, ali su ga sovjetske vlasti ipak odlučile prikazati zbog prethodnih najava o prikazivanju u Cannesu i nastojanja da se zaustave bojkoti i protestne akcije izazvane invazijom na Čehoslovačku prethodne godine; film, koji će biti prikazan u znatno skraćenom i cenzuriranom izdanju se nakon Cannesa vraća u bunker gdje će provesti još nekoliko godina.
- 25. maj - U SAD prikazan Ponoćni kauboj, dramski film Johna Schlesingera, koji zbog za tadašnje standarde izuzetno eksplicitnog prikaza seksualnosti, ali i dotadašnjih tabu-tema kao što su homoseksualnost i muška prostitucija, od strane cenzorskog odbora MPAA dobija najstroži rejting X, predviđen za filmove namijenjene isključivo odrasloj publici; usprkos toga će steći popularnost, ali i sljedeće godine dobiti Oscara za najbolji film, postavši jedini film s takvim rejtingom kome je to uspjelo; zahvaljujući tome do prije par godina neprihvatljivi seksualno eksplicitan sadržaj postaje dio hollywoodskog mainstreama.[1]
- 18. jun - Premijerno prikazana Divlja horda, epski vestern film američkog režisera Sama Peckinpaha koji izaziva kontroverze svojim naturalističkim, i za dio javnosti uznemirujućim, prikazom nasilja, pri čemu se posebno ističe korištenje eksplozivnih vrećica sa umjetnom krvlju koje simuliraju efekt metaka koji pogađaju ljudsko tijelo; usprkos toga, kao i problema sa cenzurom zbog kojih je integralna verzija postala dostupna tek nekoliko decenija kasnije, Divlja horda, u kojoj je na inovativan i izuzetno efektan način korištena montaža, dobija pohvale od većine kritičara i odmah je proglašen jednim od klasika žanra, odnosno najboljih filmova svog vremena.
- 21. jun - Francuska premijera alžirskog filma Le Vent des Aurès, posvećenog borbi Alžira za nezavisnost, otkazana pod pritiskom i prijetnjama bivših francuskih doseljenika (pieds noirs).
- 1. jul - U Danskoj stupa na snagu zakon kojim je službeno ukinuta filmska cenzura, te tako Danska postaje prva zemlja u kojoj je de facto i de iure legalizirana proizvodnja i distribucija pornografskih filmova.
- 6. jul - Na Berlinskom filmskom festivalu glavnu nagradu, Zlatni medvjed, osvajaju Rani radovi, jugoslavenski film Želimira Žilnika koji se isticao eksplicitnim političkim angažmanom, ali i eksplicitnom kritikom tadašnjeg režima; taj će događaj predstavljati najveći uspjeh jugoslavenske kinematografije tokom sljedećih decenija.
- 14. jul - Premijerno prikazani Goli u sedlu, nezavisno producirani film ceste u režiji Dennisa Hoppera koji je usprkos niskog budžeta postigao izuzetan uspjeh, a od Jacka Nicholsona, iako se on pojavljuje u maloj ulozi, učinio veliku zvijedzu, te kao svojevrsna antiteza filmova koje rade tadašnji veliki studiji dao novi zamah pokretu "Novi Hollywood"[1]; često se navodi kao vrhunac kontrakulture u tadašnjem Hollywoodu, iako će i među kasnijim generacijama dobiti svojevrsni kult status.
- 26. jul - Premijerno prikazan Bugged by a Bee, kratki animirani film u produkciji studija Warner Bros. i posljednji u originalnoj seriji Looney Tunes.
- 3. august - U Borbi, glasilu Saveza komunista Jugoslavije objavljen članak pod naslovom Crni val u našem filmu, a u kome se novinar Vladimir Jovičić kritički osvrće na opus tada najistaknutijih jugoslavenskih sineasta, smatrajući kako oni, iako su postigli velike uspjehe na međunarodnim festivalima, pružaju "iskrivljenu sliku domaćeg društva"; izraz "Crni val" će, pak, nekoliko godina kasnije preuzeti poklonici samih tih režisera kako bi opisali svojevrsni pokret u jugoslavenskom filmu u drugoj polovici 1960-ih i početkom 1970-ih.
- 6. august - The Learning Tree, igrani film u kome je crni fotoreporter u produkciji Warner Bros. režirao vlastiti autobiografski roman postaje prvo cjelovečernje ostvarenje velikog hollywoodskog studija koje je režirao crnac.[1]
- 8/9. august - U losanđeleski dom poznatog režisera Romana Polanskog, gdje je njegova trudna supruga, glumica Sharon Tate, održavala zabavu, upada grupa militantnih hipija iz tzv. Mansonove porodice i masakrira petoro uzvanika; iako će se počinitelji tog zločina tek naknadno pronaći, zločin duboko pogađa ne samo Polanskog (koji je u to vrijeme bio u inzoemstvu) nego i cijeli Hollywood, čiji se brojni predstavnici počinju distancirati od kontrakulture koju su dotada bili zdušno prihvatili.
- 7. oktobar - U Sarajevu održana svečana premijera spektakularnog partizanskog filma Bitka na Neretvi, snimljenog u međunarodnoj koprodukciji sa Italijom i Zapadnom Njemačkom, koji će postati poznat kao najskuplji jugoslavenski film u historiji:[2] procjene o njegovom proračunu kreću se od najmanje 4,5 pa čak i do 12 milijuna $ (prilagođeno po inflaciji, to bi danas bio ekvivalent od 70 milijuna $).[3]
- 27. oktobar - Održana sjednica Predsjedništva CK SKJ na kojoj je donesen zaključak prema kome "pojedini jugoslavenski filmovi imaju tendenciju degradacije revolucije i njenih tekovina"; taj se događaj tradicionalno smatra prvim javnim suprostavljanjem odnosno negativnom reakcijom vlasti prema Crnom valu, iako će formalne zabrane i represija započeti tek za tri godine.
- 16. decembar - U Zagrebu premijerno prikazane Lisice, film Krste Papića koji se prvi put izravno dotiče tematike političke represije u tadašnjoj državi, iako u vrijeme raskida Tita i Staljina. [4] Pažnju će izazvati i dotada nezamislivo naturalističkim prikazom života u malom mjestu, koji uključuje i prve eksplicitne scene silovanja, ali i lezbijske aktivnosti u hrvatskoj i jugoslavenskoj kinematografiji.[5]
- 27. decembar - Premijerno prikazana Medeja, film Pier Paola Pasolinija poznat kao jedini filmski nastup najslavnije operne pjevačice 20. stoljeća, Marije Callas.
- Sony na tržište izbacuje prvi rekorder videokaseta za kućnu upotrebu.[1]
- Sidney Poitier, Paul Newman i Barbra Streisand uspostavljaju First Artists Production Company, pokušaj da stvore vlastiti studio uz pomoć kojeg bi imali kontrolu nad vlastitim projektima. Idućih godina pridružuju im se Steve McQueen i Dustin Hoffman.[1]
- Dariuš Mehrdžui režira dramu Krava kojom započinje "novi val" iranske kinematografije.[6]
- Češki redatelj Jiří Menzel režira Skřivánci na niti, komediju, koja, iako je radnjom smještena u Čehoslovačku 1950-ih, tadašnje vlasti shvaćaju kao alegorijski napad na prosovjetski komunistički režim uspostavljen nakon invazije Varšavskog pakta te mu zabranjuju na prikazivanje; iz bunkera izlazi tek nakon Baršunaste revolucije kojom su 1989. komunisti zbačeni sa vlasti da bi nedugo potom na Berlinskom festivalu trijumfirao osvojivši Zlatni medvjed.
Najkomercijalniji filmovi u američkim kinima
urediRang | Naslov | Studio | Glumci | Zarada |
---|---|---|---|---|
1. | Butch Cassidy and the Sundance Kid | 20th Century Fox | Paul Newman, Robert Redford, Katharine Ross | $102,308,889[7] |
2. | Midnight Cowboy | United Artists | Jon Voight, Dustin Hoffman | $44,785,053[8] |
3. | Easy Rider | Columbia | Peter Fonda, Dennis Hopper, Jack Nicholson | $41,728,598[9] |
4. | Hello, Dolly! | 20th Century Fox | Barbra Streisand, Walter Matthau | $33,208,099[10] |
5. | Bob & Carol & Ted & Alice | Columbia | Natalie Wood, Robert Culp, Dyan Cannon, Elliott Gould | $31,897,253[11] |
6. | Paint Your Wagon | Paramount | Lee Marvin, Clint Eastwood | $31,678,778[12] |
7. | True Grit | Paramount | John Wayne, Glen Campbell, Kim Darby | $31,132,592[13] |
8. | Cactus Flower | Columbia | Walter Matthau, Ingrid Bergman, Goldie Hawn | $25,889,208[14] |
9. | Goodbye, Columbus | Paramount | Richard Benjamin, Ali MacGraw | $22,939,805[15] |
10. | On Her Majesty's Secret Service | United Artists | George Lazenby, Diana Rigg, Telly Savalas | $22,774,493[16] |
Rođenja
uredidatum | ime | nacionalnost i zanimanje | godina smrti |
1. januar | Sophie Okonedo | britanska glumica | |
1. januar | Verne Troyer | američki glumac | 2018 |
6. januar | Norman Reedus | američki glumac | |
14. januar | Jason Bateman | američki glumac | |
17. januar | Naveen Andrews | britanski glumac | |
17. januar | Lukas Moodysson | švedski režiser | |
21. januar | Karina Lombard | američka glumica | |
22. januar | Olivia d’Abo | britanska glumica | |
28. januar | Kathryn Morris | američka glumica | |
1. februar | Brian Krause | američki glumac | |
5. februar | Michael Sheen | britanski glumac | |
11. februar | Jennifer Aniston | američka glumica | |
12. februar | Darren Aronofsky | američki režiser | |
17. februar | Danis Tanović | bosanskohercegovački režiser | |
22. februar | Thomas Jane | američki glumac | |
28. februar | Robert Sean Leonard | američki glumac | |
1. mart | Javier Bardem | španski glumac | |
11. mart | Terrence Howard | američki glumac | |
27. mart | Pauley Perrette | američka glumica | |
28. mart | Brett Ratner | američki glumac | |
6. april | Paul Rudd | američki glumac | |
25. april | Renée Zellweger | američka glumica | |
1. maj | Wes Anderson | američki režiser | |
14. maj | Cate Blanchett | australijska glumica | |
19. maj | Thomas Vinterberg | danski režiser | |
22. maj | Michael Kelly | američki glumac | |
25. maj | Anne Heche | američka glumica | 2022 |
1. jun | Teri Polo | američka glumica | |
11. jun | Peter Dinklage | američki glumac | |
13. jun | Ken Jeong | američki glumac | |
28. jun | Ayelet Zurer | izraelska glumica | |
17. jul | F. Gary Gray | američki režiser | |
24. jul | Jennifer Lopez | američka glumica | |
27. jul | Maria Grazia Cucinotta | italijanska glumica | |
18. august | Christian Slater | američki glumac | |
28. august | Jack Black | američki glumac | |
28. august | Jason Priestley | kanadsko-američki glumac | |
28. august | Nebojša Glogovac | srpski glumac | 2018 |
25. septembar | Catherine Zeta-Jones | britanska glumica | |
29. septembar | Erika Eleniak | američka glumica | |
1. oktobar | Zach Galifianakis | američki glumac | |
8. oktobar | Jeremy Davies | australijski glumac | |
15. oktobar | Dominic West | britanski glumac | |
22. oktobar | Spike Jonze | američki režiser | |
25. oktobar | Vesna Tominac Matačić | hrvatska glumica | |
4. novembar | Matthew McConaughey | američki glumac | |
10. novembar | Ellen Pompeo | američka glumica | |
13. novembar | Gerard Butler | britanski glumac | |
18. novembar | Davor Janjić | bosanskohercegovački i jugoslavenski glumac | 2022 |
20. novembar | Callie Thorne | američka glumica | |
30. novembar | Amy Ryan | američka glumica | |
14. decembar | Natascha McElhone | britanska glumica | |
19. decembar | Kristy Swanson | američka glumica | |
21. decembar | Julie Delpy | francuska glumica | |
29. decembar | Jennifer Ehle | američka glumica |
Smrti
uredidatum | ime | nacionalnost i zanimanje | godina rođenja |
2. februar | Boris Karloff | britanski glumac | 1887 |
4. februar | Thelma Ritter | američka glumica | 1902 |
23. april | Krzysztof Komeda | poljski kompozitor | 1931 |
27. maj | Jeffrey Hunter | američki glumac | 1925 |
31. maj | Hilde Körber | austrijska glumica | 1906 |
8. jun | Robert Taylor | američki glumac | 1911 |
19. jun | Natalie Talmadge | američka glumica | 1896 |
22. jun | Judy Garland | američka glumica i pjevačica | 1922 |
5. jul | Leo McCarey | američki režiser | 1898 |
10. jul | Bogumił Kobiela | poljski glumac | 1931 |
15. jul | Peter van Eyck | njemački glumac | 1911 |
7. august | Joseph Kosma | mađarsko-francuski kompozitor | 1905 |
9. august | Sharon Tate | američka glumica | 1943 |
26. august | Martin Miller | češki glumac | 1899 |
19. septembar | Rex Ingram | američki glumac | 1895 |
22. decembar | Josef von Sternberg | austrijsko-američki režiser | 1894 |
30. decembar | Jiří Trnka | čehoslovački filmski animator | 1912 |
Debiji
uredi- Bob Balaban – Midnight Cowboy
- Sam Elliott – Butch Cassidy and the Sundance Kid
- Farrah Fawcett – Love Is a Funny Thing
- Melanie Griffith – Smith!
- Ian McKellen – Thank You All Very Much
- Al Pacino – Me, Natalie
- Arnold Schwarzenegger – Hercules in New York
- M. Emmet Walsh – Midnight Cowboy
Nagrade
urediZlatna palma, Cannes:
- If..., režija Lindsay Anderson, UK
Zlatna arena, Pula:
Zlatni medvjed, Berlin:
- Rani radovi, režija Želimir Žilnik, Jugoslavija
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Film History Milestones - 1969”. Filmsite.
- ↑ „Bitka na Neretvi”. filmski programi.
- ↑ „Bitka na Neretvi je naša!”. Politika. 8. ožujka 2013. Arhivirano iz originala na datum 2015-12-11. Pristupljeno 12. svibnja 2013.
- ↑ D. Marković. „Lisice”. Filmski leksikon.
- ↑ „40 godina filmskog seksa u Hrvata”. Globus. 22. XII 2009.
- ↑ „A different lens”. China Daily. 2007.
- ↑ „Box Office Information for Butch Cassidy and the Sundance Kid”. Box Office Mojo. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for Midnight Cowboy”. Box Office Mojo. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for Easy Rider”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2014-01-15. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for Hello, Dolly!”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2012-10-18. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for Bob & Carol & Ted & Alice”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2012-04-13. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for Paint Your Wagon”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2013-09-10. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for True Grit”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2013-11-09. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Box Office Information for Cactus Flower”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2007-10-17. Pristupljeno February 25, 2012.
- ↑ „Goodbye, Columbus, Box Office Information”. The Numbers. Arhivirano iz originala na datum 2013-09-29. Pristupljeno May 26, 2012.
- ↑ „Box Office Information for On Her Majesty's Secret Service”. Box Office Mojo. Pristupljeno February 25, 2012.
Vanjske veze
uredi- 1969. Arhivirano 2009-10-25 na Wayback Machine-u na Internet Movie Database
- 1969. na filmu Arhivirano 2014-09-03 na Wayback Machine-u na Numbers
- 100 najhvaljenijih filmova 1969. na Rotten Tomatoes
- Najhvaljeniji filmovi 1969. Arhivirano 2014-04-03 na Wayback Machine-u prema Films101