1619

**1619. po kalendarima**
Gregorijanski	1619. (MDCXIX)
Ab urbe condita	2372.
Islamski	1028–1029.
Iranski	997–998.
Hebrejski	5379–5380.
Bizantski	7127–7128.
Koptski	1335–1336.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1674–1675.
• Shaka Samvat	1541–1542.
• Kali Yuga	4720–4721.
	Kineski
• Kontinualno	4255–4256.
• 60 godina	Yin Zemlja Koza; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11619.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1580-e 1590-e 1600-e – 1610-e – 1620-e 1630-e 1640-e
Godine:	1616 1617 1618 – 1619 – 1620 1621 1622

Ovo je članak o godini 1619.

Godina 1619 (MDCXIX) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji uredi

4. 1. - Hrvatski sabor: uredbe o obrani pokupske krajine^[1].
13. 2. - Na osnovu Deulinskog primirja Filaret, patrijarh moskovski pušten iz poljskog zarobljeništva - introniziran u junu, Rusijom će do 1633. vladati u dijarhiji sa sinom i carem Mihajlom.
24. 2. - Hrvatski sabor traži da krajiške službe drže pola Hrvati, pola Nijemci, iz Graca odgovaraju da Hrvati već imaju dvije trećine službi^[2]; Sabor takođe traži od kralja Ferdinanda da Srbi budu potčinjeni kraljevini i zemaljskim gospodarima, a da neće biti nepravedno opterećeni^[1]^[3].
mart - Bitka na Sarhuu je mandžurska pobeda nad snagama dinastije Ming.
20. 3. - Umro Matija, car Svetog Rimskog Carstva.
30. 4. - Albrecht von Wallenstein se pobunio protiv moravskih staleža.
svibanj - Spor bana Frankopana i grada Zagreba jer mu ovaj krši slobodu^[1].
30. 5. - Jan Pieterszoon Coen povratio Džakartu od Engleza i dao joj ime Batavija.
6 - 12. 6. - Tridesetogodišnji rat: Jindřich Matyáš Thurn opseda Beč, pokušaće ponovo u novembru.
10. 6. - Bitka kod Zablata je carska pobeda nad protestantima u Češkoj.
30. 7. - Prvo zasedanje Doma burgera Virdžinije, prve reprezentativne skupštine u Severnoj Americi.
31. 7. - Osnovana Češka Konfederacija.
5. 8. - Bitka kod Dolnih Vjestonica je češka pobeda.
10. 8. - Angoulêmski ugovor okončava sukob pristalica kraljice majke Marije de' Medici i Luja XIII.
20. 8. - Holandski brod izvesnog kapetana Jopea dovozi prve crne najamne sluge (indentured servants) u Virdžiniju, ovakve sluge će vremenom postajati robovi (→ John Casor 1655). Tj. engleski piratski brod White Lion krajem avgusta iskrcava 20 i nekoliko crnaca, otetih sa španskog broda - prvi crnci u engleskoj Americi.
avgust - Erdeljski knez Gabrijel Betlen upao u Kraljevsku (habsburšku) Ugarsku, sabor u Banskoj Bistrici ga 25. 8. bira za ugarskog kralja.
26. 8. - Fridrih V Palatinatski izabran za češkog kralja nasuprot Ferdinandu - krunisan 4. novembra, vlada samo do novembra 1620. zbog čega ga zovu "Zimski kralj".
28. 8. - Ferdinand II Štajerski, kralj češki i ugarsko-hrvatski, izabran i za svetog rimskog cara.
5. 9. - Betlen zauzeo Košice, ovladao celom Gornjom Ugarskom (Slovačkom) (u boju za Košice na Betlenovoj strani se istakao Srbin Deli Marko^[4]).
7. 9. - U Košicama pogubljen Sveti Marko Križevčanin.
8. 10. - Minhenski ugovor: savez cara Ferdinanda i bavarskog vojvode Maximiliana I. - car dobija snage Katoličke lige a vojvoda teritorije u Palatinatu.
14. 10. - Betlen zauzeo ugarsku prestonicu Požun (Bratislavu), dobija krunu Sv. Stjepana - zatim pokušava da osvoji Beč.
16. 10. - Hrvatski sabor: uredbe za rat protiv Betlena^[1].
jesen - Ban Frankopan razvrgao zaruke sa Marijom Anom, kćerkom grofa Petra Erdeda, čime je došao u sukob s tom obitelji^[1].
23. 11. - Bitka kod Humennéa: poljska pobeda nad erdeljskim snagama dovodi do deblokade Beča.
decembar, zadnja dekada - Ispovednik češkog kralja Fridriha Abraham Scultetus uklonio slike iz crkve sv. Vita u Pragu i uništio oltar Luke Kranaha Mlađeg.
23. 12. - Georg Wilhelm je novi elektor Brandenburga i pruski vojvoda (do 1640).

Kroz godinu uredi

Ferdinand II udružio sve zemlje austrijskih Habsburga, sem Tirola i prednjoaustrijskih zemalja^[5].
Srbi iz Otočca, Brinja i dr. se preseljavaju u Slavonsku krajinu^[6].
Keplerova Harmonices Mundi iznosi Treći Keplerov zakon.
U Briselu postavljen Manneken Pis.
Georgije Mitrofanović slikao u manastiru Zavala.
Izgrađena Fortica iznad Otočca.
1619-20 - Islamiziranje katolika u masama. U okolini Prizrena 3.000 prešlo u islam, oko Sutjeske u Bosni 6 - 7.000 (deo opšteg trenda opadanja katolika u turskim krajevima)^[7]; ipak, pravoslavci u Pilotu, severna Albanija, su pre 1628. prešli u katoličanstvo^[8].
Džahangir odobrava prvu englesku faktoriju u Suratu.
Proglašena Republika Salé, gusarski grad-država u Maroku.
Osnovano kitolovačko naselje Smeerenburg na Svalbardu.
Portugalci ubili kralja Cankilija II, okončana Kraljevina Džafna na Sri Lanci.
Španska ekspedicija Garcie de Nodala obilazi oko Ognjene zemlje, otkriva ostrva Diego Ramírez.

Rođenja uredi

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1619.

24. 2. - Charles Le Brun, slikar i teoretičar († 1690)
6. 3. - Cyrano de Bergerac, dramatičar i duelista († 1655)
29. 8. - Jean-Baptiste Colbert, francuski ministar finansija († 1683)
7. 9. - Sveti Marko Križevčanin (* 1589)
23. 12. - Johann Sigismund, elektor Brandenburga i vojvoda Pruske (* 1572)

Smrti uredi

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1619.

2. 3. - Ana Danska, škotska i engleske kraljica (* 1574)
20. 3. - Matija, car Svetog Rimskog Carstva (* 1557)
21. 5. - Hieronymus Fabricius, pionir embriologije (* 1537)
septembar - Hans Lippershey, optičar (* 1570)
20. 12. - Ivan Kitonić, odvjetnik i pravnički pisac (* 1561)

Reference uredi

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Horvat, Ban Nikola Frankopan Tržački
↑ Historija n. J., 700
↑ Istorija s. n., 462
↑ Dr Ljubivoje Cerović, Srbi u Slovačkoj, rastko.rs
↑ Historija n. J., 854
↑ Istorija s. n., 456
↑ Vladimir Ćorović, Verski pokreti, rastko.rs
↑ Dimitrije Bogdanović, Knjiga o Kosovu - Tursko doba, rastko.rs

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
Rudolf Horvat, Ban Nikola Frankopan Tržački (hr Wikisource)

[rhnf-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Horvat, Ban Nikola Frankopan Tržački

[2] Historija n. J., 700

[3] Istorija s. n., 462

[4] Dr Ljubivoje Cerović, Srbi u Slovačkoj, rastko.rs

[5] Historija n. J., 854

[6] Istorija s. n., 456

[7] Vladimir Ćorović, Verski pokreti, rastko.rs

[8] Dimitrije Bogdanović, Knjiga o Kosovu - Tursko doba, rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]