1343

godina
(Preusmjereno sa stranice 1343.)

< | 13. vijek | 14. vijek | 15. vijek | >
< | 1310-e | 1320-e | 1330-e | 1340-e | 1350-e | 1360-e | 1370-e | >
<< | < | 1339. | 1340. | 1341. | 1342. | 1343. | 1344. | 1345. | 1346. | 1347. | > | >>

Godina 1343 (MCCCXLIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu u julijanskom kalendaru (1. januar/siječnja).

1343. po kalendarima
Gregorijanski 1343. (MCCCXLIII)
Ab urbe condita 2096.
Islamski 743–744.
Iranski 721–722.
Hebrejski 5103–5104.
Bizantski 6851–6852.
Koptski 1059–1060.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1398–1399.
Shaka Samvat 1265–1266.
Kali Yuga 4444–4445.
Kineski
Kontinualno 3979–3980.
60 godina Yin Voda Koza
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11343.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

uredi
  • 20. 3. - U Francuskoj je uveden (ili učvršćen) monopol i porez na sol - Gabelle du sel će biti jedna od najmrskijih odlika "starog režima", ali će, uz pauze, trajati do 1946.

April/Travanj – Jun/Lipanj

uredi
  • 23. 4. - Mletačka općina imenuje Šubiće za svoje građane: Pavla od Ostrovice (drugi put) i njegove sinovce Mladena III i Pavla III. Mladen im nudi Skradin na prodaju.[3]
  • 23. 4. - Jurjevski noćni ustanak estonskih domorodaca protivu danskih i njemačkih gospodara i kršćanstva - ubijeno je dosta Nijemaca, ali ustanak je ubrzo ugušen.
 
Širenje Dušanove Srbije
  • proleće - Građanski rat u Vizantiji (1341–1347): Dušan i Kantakuzin nastavljaju rat. Dušan zauzima područje vojvode Hrelje, koji je umro krajem decembra. Kantakuzin je pod Serom, gde su raščerečili njegovog poslanika.[4]
    • Nesuglasice u savezništvu: srpski vojnici su nekoliko puta otkazivali poslušnost Kantakuzinu, ovaj je na prevaru dobio Ber (Veriju), kojeg je hteo Dušan.[4]
    • Samostalni pokreti Dušanovih trupa su 1342-43. usmereni prema Albaniji (Berat, Kanina, Kroja) i Makedoniji (tvrđave na prilazima Solunu - Voden, Kostur, Hlerin).[5] Od ovog proleća, u Dušanovom potpisu se pominju grčke zemlje.[6][7]
  • proleće - Aleksije Apokavk je na ušću Strume, želi da se sastane sa Dušanom, a ovaj planira da ga zarobi.[6]

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

uredi
  • 8. 7. - Kališki mir između Poljske i Teutonskih vitezova.
  • srpanj - Novi slavonski ban je Nikola Banić (Bannfy), gospodar Donje Lendave u zalajskoj županiji. Od hrvatskih knezova priznaju ga samo Frankopani.[8]
  • srpanj - Mletački providuri spremaju rat u Dalmaciji i Hrvatskoj, protiv Nelipića, možda i kralja Ludviga; Andrea Morosini izabran za vojvodu vojske. Uplašeni Nelipić nudi mir u kolovozu.[3]
  • srpanj - Ugarska kraljica-majka Elizabeta ide preko Senja u Napulj[9] sa 21.000 maraka zlata, 27.000 maraka srebra i do 2.5 milijuna forinti, u pomoć svom mlađem sinu Andriji.[10] Ovaj je žrtva spletaka Katarine Valois, da se Ivana preuda za njenog sina Filipa Tarentskog.
  • 26. 7. - Gautier VI de Brienne, prošle godine proglašen za večnog gospodara Firence, mora pobeći od narodne pobune.
    • Grad je u finansijskim nevoljama, ove godine je bankrotirala bankarska kuća Peruzzi.
  • leto - Mletački poslanik Marin Venijer je kod Dušana - treba da ispita kakav je njegov stav prema ponudama Ane Savojske.[6] Dolazi do raskida Dušanovog i Kantakuzinovog savezništva - ovaj je pokušao protiv Soluna ali se zbog napada sa dve strane povukao u Ber. Dogovorena je, krajem avgusta, veridba kraljevića Uroša i sestre mladog cara Jovana V Paleologa.[4]
    • Vojvoda Momčilo se nakratko priključuje Kantakuzenu, okuplja pljačkašku vojsku u Rodopima i Ksantiju.
    • Kantakuzen se obraća za pomoć Umuru, gospodaru Smirne - njegovi odredi će se pridružiti Kantakuzenu na severnim egejskim obalama,[6] neuspešno opsedaju Solun.
  • 8. 8. - Slavonski sabor u Križevcima: ustanovljeno je da se tridesetina (tricesima, harmica), koju je uzimala kraljica Elizabeta, pobira samo od robe iz Njemačke ili Italije koja se uvozi u Slavoniju (ranije je bila proširena i na domaće trgovce, pa i na izvezenu robu i gotov novac).[11]
  • avgust? - Carica-majka Ana Savojska je založila vizantijske krunske dragulje Mlečanima za 30.000 dukata.[12]
  • 15. 8. - Švedski kralj Magnus IV se odriče norveškog trona u korist trogodišnjeg sina Haakona kojemu je regent (Haakon vlada samostalno 1355/58-1380, bio je i kralj Švedske 1362-64). Stariji brat Erik je određen za naslednika švedskog trona (suvladar s ocem 1356-59).
  • avgust - Francuski kralj Filip VI obećava da će naslednici francuskog prestola imati titulu Dauphin de Viennois, kasnije samo dauphin ("delfin") - kneževina Dauphiné de Viennois, na jugoistoku, pripasti će francuskoj kruni 1349. Titula "dofen" postoji 1350-1791. i 1824-30.
  • 3. 9. - Papinom bulom In Supremae dignitatis zvanično je osnovan Pizanski univerzitet kao Studium Generale s raznim privilegijama (škola je postojala još u 12. stoleću).
  • 30. 9. - Sprema se Smirnski križarski pohod protiv Turaka: papina bula Insurgentibus contra fidem daje indulgencije križarima. Papa je 1. 12. odredio trogodišnju desetinu na crkvene beneficije iz šezdesetak provincija za pohod. Pripreme teku kroz zimu u Veneciji, na Rodosu i Kipru.[13]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

uredi
  • 4. 10. - Kod Slapa rijeke Krke kod Skradina sklopljen mir, uz mletačko posredovanje: Nelipić obećava za sebe i sinovca Konstantina da neće napadati Šibenik, u mir su uključeni i Šubići i Kurjakovići. Ali, rat se nastavlja već početkom sljedeće godine.[14]
  • 25. 11. - Zemljotres i cunami kod Napulja; uništeni su luka i donji grad Amalfija, još gradova je pretrpelo štetu.

Kroz godinu

uredi
  • 1339-43 - Kanonizacija i žitije Stefana Dečanskog - kralj Dušan ga naziva svetim u ovogodišnjoj povelji manastiru Svetoga Petra i Pavla na Limu.[15]
  • Župan Pribil je sagradio manastir Dobrun kod Višegrada - izgleda da su slikari bili isti kao u Beloj crkvi karanskoj kod Užica prošle godine.[16]
  • Kralj Ludovik je svladao manji ustanak Sasa u Erdelju, krenuo je na Vlašku ali mu je vojvoda Aleksandar prisegnuo na vjernost (ili 1344?) - kralj sada razmišlja pokoriti i hrvatske knezove.[2]
  • Nakon svađe Italijana i muslimana u Tani/Azovu, vladar Zlatne horde Džani beg je opsedao Tanu i Kafu/Feodosiju na Krimu. Ozbiljnija Opsada Kafe sledi 1345-47, iz koje će se po Evropi raširiti Crna smrt.
  • Madžapaitski državnik Gadža Mada je osvojio Bali.
  • 1343-44 - Giovanni Boccaccio napisao roman Elegia di Madonna Fiammetta, valjda prvi psihološki u zapadnoj književnosti.
  • Trstenica (Orebić) postaje sjedište kneza pod dubrovačkom upravom.

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1343.

Reference

uredi
  1. Wednesday, January 27, 2021. 1517.org
  2. 2,0 2,1 Klaić, 78
  3. 3,0 3,1 Klaić, 79
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Stvaranje srpskog carstva. rastko.rs
  5. Istorija s.n. I, str. 519
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Istorija s.n. I, str. 520
  7. Istorija s.n. I, str. 526
  8. 8,0 8,1 Klaić, 76
  9. Klaić, 95
  10. Klaić, 71
  11. Klaić, 77-8
  12. The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453 By Donald M. Nicol, p. 272
  13. The Papacy and the Levant, 1204-1571: The thirteenth and fourteenth centuries By Kenneth Meyer Setton, p. 190
  14. Klaić, 79-80
  15. Danilovi nastavljači. rastko.rs
  16. Istorija s.n. I, str. 653
Literatura