Nacionalni park Đerdap

Nacionalni park Đerdap
Nacionalni park Đerdap
IUCN kategorija II (nacionalni park)
	Tvrđava Golubac
Najbliži grad	Kladovo, Srbija
Koordinate	43°57′08″N 19°47′39″E / 43.95222°N 19.79417°E
Površina	636,08 km² (246 mi² )
Osnivanje	1975. god
Upravitelj	Nacionalni park Đerdap

Nacionalni park Đerdap se nalazi u jugozapadnom delu Evrope, u severoistočnom delu Republike Srbije, na samoj međunarodnoj granici sa Rumunijom.

Ukupna površina Nacionalnog parka iznosi 93.968 hektara, a zaštitnom zonom obuhvaćeno je 63.608 hektara. Osnovni prirodni fenomen ovog područja je magična Đerdapska klisura kroz koju protiče reka Dunav.

Park se prostire na oko 100 km desne obale Dunava od Golupca do Karataša kod Kladova i obuhvata uzani šumoviti brdsko planinski pojas, širine 3-9 km uz Dunav, koji se izdiže iznad Dunava od 50-900 metara nadmorske visine. Ovo područje - područje Đerdapske klisure nacionalnim parkom je proglašeno 1975. godine.

Specifičan geometrijski razvoj, vrlo povoljna đerdapska klima, složena struktura klisura, kanjona i dubokih uvala, ovaj prostor izdvajaju kao jedinstven europski menzuralni tercijarne flore, vegetacije i stena.

Flora Đerdapa se ne odlikuje samo raznovrsnošću i bogatstvom, nego i izrazitim verignim karakterom. Na prostoru parka opstaje preko 1100 biljnih vrsta. Raznolikost staništa i zajednica se odrazila i na faunu koja poput flore, nosi obeležje reliktnosti. Na ovom prostoru se mogu sresti medved, ris, vuk, šakal, štekavac, sova ušara, crna roda kao i mnoštvo drugih vrsta.

Vrlo povoljni uslovi za život bili su razlog stalnog prisustva čoveka o čemu svedoče mnogi arheološki nalazi i kulturno-istorijski spomenici, kao što su naselje Lepenski vir, arheološki lokaliteti poput Djoke, Golubački grad, ostaci Trajanovog mosta, Trajanove table, rimskog limesa, raznovrsni kasteli, do očuvanih primera narodne srpske arhitekture.

Osnovna odlika parka je velika šumovitost (preko 64%) i izrazito bogatstvo i raznovrsnost flore, faune geomorfoloških oblika i bogatstvo kulturno-istorijskih spomenika od najstarijih epoha do danas. Oko 9% odnosno 5500 ha površine Nacionalnog parka Đerdap čini deo Dunava koji pripada Srbiji. To Nacionalni park Đerdap čini i rečnim nacionalnim parkom. Dolina Dunava sastavljena je od tri kanjonsko-klisurske doline:

Golubačka, dugačka 14,5 km, najmanje širine 230 m
Gospođin Vir dužine 15 km i najmanje širine između 220 m
Kanjon Velikog i Malog Kazana dužine 19 km i najmanje širine 150 m

i tri kotline:

Ljupkovska
Donjomilanovačka
Oršavska

Kanjonske doline usečene su u krečnjake južnih Karpata.

Đerdap, Gvozdena vrata, hiljadama godina je izazov za putnike, trgovce, ratnike i mirotvorce. To su vrata između dva važna kulturna i ekonomska dela sveta, između donjeg i srednjeg Podunavlja. Đerdap je oduvek bio prirodno strateško mesto ogromnog značaja, i u ratu i u miru. Zato je duž Đerdapa veliki broj istorijskih spomenika.

Ramsarsko područje uredi

Deo nacionalnog parka površine 66.525 ha, uz desnu obalu reke Dunav, i Đerdapsku klisuru koja odvaja planine južnih Karpata od severozapadnog Balkana, proglašen je 08.06.2020. godine za Ramsarsko područje (koordinate: 44°34'N 22°07'E, pod brojem 2442).^[1]^[2] Područje je poznato po svojim geološkim i pejzažnim karakteristikama kao što su pećine, klisure i jaruge, kao i po kulturnom nasleđu uključujući mezolitsko-neolitska arheološka nalazišta Lepenski Vir i Vlasac.

Đerdap je međunarodno priznat i kao važno biljno područje (IPA); dominira 57 različitih, veoma složenih i raznolikih šumskih zajednica. Identifikovano je preko 1.100 vrsta i podvrsta vaskularnih biljaka, što čini više od četvrtine svih biljnih vrsta Srbije.

Močvarna staništa sastoje se od otvorenog rezervoara vode, reka, potoka, bara i močvara sa pripadajućim vodenim biljkama, trskom i rubnim zajednicama vrbe (Salix spp.) i johe (Alnus glutinosa). Đerdap je izuzetno važan za ptice selice kao i one kojima je to stalno stanište, zbog svog geografskog položaja i činjenice da se velike vodene površine na lokalitetu retko smrzavaju. Zimi je prisutno i do 150.000 ptica, od kojih su većina patke, guske i labudovi. Lokalitet je takođe leglo za brojne zaštićene vrste kao što su obična čigra (Sterna hirundo) i crna čigra (Chlidonias niger), obe navedene u Aneksu I Direktive o pticama EU. ^[3]

U posebno značajne vrste ptica za Đerdap spadaju: mali kormoran (Phalacrocorax pygmаeus), orao kliktavac (Aquila pomarina), patuljasti orao (Hieraeetus pennatus), belorepan (Haliaеetus albicilla), suri orao (Aquila chrysaetos), sivi soko (Falco pereginus), prdavac (Crex crex), crna roda (Ciconia nigra), buljina (Bubo bubo),uralska sova (Strix uralensis), ćuk (Otus scops), bela čiopa (Apus melba), daurska lasta (Hirundo daurica).

Galerija uredi

Reference uredi

↑ „Ramsarska područja u Srbiji”. Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.
↑ „Ramsarska područja u Srbiji”. Zavod za zaštitu prirode Srbije - /www.zzps.rs/. Arhivirano iz originala na datum 2021-12-29. Pristupljeno 9. 12. 2021.
↑ „Ramsarsko područje Nacionalni park Đerdap u Srbiji”. Zavod za zaštitu prirode Srbije - /www.zzps.rs/. Arhivirano iz originala na datum 2021-12-29. Pristupljeno 9. 12. 2021.

Eksterni linkovi uredi

Nacionalni park Đerdap na srpskom, engleskom i nemačkom
serbia-info.com Informacije o NP Đerdap Arhivirano 2007-01-01 na Wayback Machine-u na engleskom
Nacionalni park Đerdap Kompletan vodič kroz Srbiju
Apolodor na Đerdapu

Nacionalni parkovi Srbije
Đerdap \| Kopaonik \| Tara \| Šar-planina \| Fruška gora

[ramsarser-1] „Ramsarska područja u Srbiji”. Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.

[ramsar_rzzp-2] „Ramsarska područja u Srbiji”. Zavod za zaštitu prirode Srbije - /www.zzps.rs/. Arhivirano iz originala na datum 2021-12-29. Pristupljeno 9. 12. 2021.

[ramsar_dunav-3] „Ramsarsko područje Nacionalni park Đerdap u Srbiji”. Zavod za zaštitu prirode Srbije - /www.zzps.rs/. Arhivirano iz originala na datum 2021-12-29. Pristupljeno 9. 12. 2021.

[1]

[2]

[3]