Dnevnik (Novi Sad)

(Preusmjereno sa stranice Дневник (новине))

Dnevnik je najstarija novinsko-izdavačka i štamparska kuća u Vojvodini. Okosnicu ovog preduzeća čini informativno-politički dnevni list „Dnevnik“. Preduzeće se nalazi na Bulevaru oslobođenja u Novom Sadu. Od sličnih listova, od „Dnevnika“ je starija samo beogradska Politika.

Dnevnik
Tipdnevne novine
FormatNewspaper
VlasnikDnevnik Vojvodina press
Glavni urednikMiroljub Mijušković
Osnivanje15. novembar 1942.
SjedišteBulevar oslobođenja 81,
21000 Novi Sad,
Srbija
Službeni websitewww.dnevnik.rs
Zgrada Dnevnika na Bulevaru oslobođenja u Novom Sadu

Istorija

List je pokrenut ilegalno od strane vojvođanskih antifašista, za vreme mađarske okupacije 15. novembra 1942. godine, a prvobitno ime mu je bilo „Slobodna Vojvodina“. Štampan je u ilegalnoj podzemnoj štampariji na tadašnjoj periferiji Novog Sada, kod Almaškog groblja. List je bio političkog karaktera i predstavljao je glasilo Pokrajinskog narodnooslobodilačkog odbora Vojvodine. Prvi urednik lista bio je narodni heroj Svetozar Marković Toza, a pored Markovića, tekstove su napisali i Branko Bajić i Nikola Petrović. List je štampan na geštetneru i ilegalnim kanalima rasturen po Bačkoj.

Kad je kurir koji je iznosio novine iz baze bio uhapšen, odao je adresu štamparije i četiri dana posle izlaska prvog broja, 19. novembra, mađarska policija je zajedno sa žandarmima opkolila kuću i otkrila bazu izgrađenu ispod dvorišne terase. Urednik lista, Svetozar Marković, je uhapšen i izveden pred vojni sud, gde je osuđen na smrt. Obešen je u kasarni u Futoškoj ulici 9. februara 1943.

Preživeli Nikola Petrović je, zajedno sa Gezom Tikvickim, organizovao novu bazu u Starom Vrbasu, tako da naredni brojevi lista izlaze ovde, a potom u Paragama. Kad je rukovodstvo NOP-a u Bačkoj uspostavilo stalnu vezu sa centrom pokreta u Sremu, „Slobodna Vojvodina“ je premeštena u Surduk. Uređivanje lista povereno je Jovanu Popoviću, tadašnjem sekretaru Pokrajinskog NO odbora. List je štampan u Surduku od novembra 1943. do septembra 1944, a preko „partizanske pošte“ distribuiran je po celoj Vojvodini.

Kad je rukovodstvo NOP-a iz Srema prešlo u oslobođeni Petrovgrad (današnji Zrenjanin) i „Slobodna Vojvodina“ je oktobra 1944. premeštena u ovaj grad na Begeju, a 19. novembra vraćena je u Novi Sad. Ovde je izlazila kao dnevni list na srpskom i mađarskom jeziku. Mađarska verzija lista nosila je naziv "Szabad Vajdaság", a kasnije je preimenovana u "Magyar Szó" ("Mađarska reč"). Verzija lista na srpskom jeziku izlazila je pod imenom „Slobodna Vojvodina“ sve do kraja 1952. godine, a od 1. januara 1953. izlazi pod imenom „Dnevnik“.

Razvojni put čitave kuće Dnevnik i ekspanzija vezuju se za godine reformi i stabilizacije ustavnog i političkog položaja Autonomne Pokrajine Vojvodine.

Izdanja

Komercijalna izdanja

Period pedesetih godina XX vijeka, za ondašnju Jugoslaviju bio je specifičan po mnogo čemu. Nakon raskida sa Staljinom i istočnim blokom, uz značajnu pomoć sa Zapada, zemlja se mijenja i u kulturnom i kultorološkom smislu. Najvidljivije je to u filmu i mizuci. Sve je više filmova iz zapadne Evrope i Amerike, a preko radio talasa šire se ritmovi džeza i italijanske popularne muzike. Najbolja ilustracija su i stripovi, upravo iz Italije. Tu su se istakli zagrebački Vjesnik i novosadski Dnevnik. U to vrijeme je Mitar Milošević došao na poziciju glavnog i odgovornog urednika komercijalnih izdanja NIŠRO Dnevnik (stripovska izdanja i roto-romani) i njegova je zasluga za uspon stripa i popularne žanrovske književnosti kroz edicije X-100, Lunov Magnus Strip i Zlatna serija

  • stripovska izdanja
  • roto-romani[1]

Literatura

  • Dr Dušan Popov, „Slobodna Vojvodina“, Enciklopedija Novog Sada, knjiga 25, Novi Sad, 2005.
  • Dr Dušan Popov, Dnevnik, Enciklopedija Novog Sada, sveska 7, Novi Sad, 1996.

Izvori