Šahovska tabla

Šahovska tabla

Ispravno postavljena šahovska tabla. Označeno polje, donje polje sa desne strane mora biti bele boje.

Šahovska tabla je kvadratna ploča sa sistemom mreže 8h8 (ukupno 64) jednaka kvadratna polja naizmenično svetle („bele boje“) i tamne („crne boje“). Na njoj se igra šahovska partija između dva protivnika koji naizmenično pomeraju svoje figure. Postavlja se između igrača tako da donje ugaono polje na desnoj strani svakog igrača bude bele boje.

Izgled i standardi

Standardi šahovske opreme na takmičenjima FIDE usvojeni su 1975. godine. Preporučuje se da polja na tabli budu površine 5h5 cm — 6,5h6,5 cm, odnosno, duple veličine u odnosu na površinu osnove pešaka. Na svetskim i kontinentalnim prvenstvima koristi se drvena tabla. Za sva druga FIDE takmičenja, preporučeno je da tabla može biti od drveta, plastike ili kartona. Ako sudija nađe da je prihvatljivo, tabla može biti od kamena ili od mermera, s tim što bi takva tabla morala imati prihvatljivu boju belih i crnih polja. Kao materijal za šahovsku tablu najprihvatljivije je prirodno drvo dovoljnog kontrasta, kao što su breza, javor, evropski jasen, orah, tikovina, bukva. U tom slučaju, tabla mora imati „tup“ ili neutralan finiš bez sjaja. Dozvoljene kombinacije boja za FIDE takmičenja su crna, smeđa, zelena, ili veoma žutosmeđa za crna polja, a bela, krem, boja slonovače, ili boja bivolje kože (bleda mrkožuta) za bela polja.

Početna pozicija figura

Početna pozicija

Na šahovsku tablu postavljaju se figure. Na početku partije jedan igrač ima 16 svetlo obojenih figura („bele“ figure), a drugi ima 16 tamno obojenih figura („crne“ figure). Te figure su sledeće:

• jedan beli kralj, obično označen simbolom ♔
• jedna bela dama, obično označena simbolom ♕
• dva bela topa, obično označena simbolom ♖
• dva bela lovca, obično označena simbolom ♗
• dva bela skakača, obično označena simbolom ♘
• osam belih pešaka, obično označeni simbolom ♙
• jedan crni kralj, obično označen simbolom ♚
• jedna crna dama, obično označena simbolom ♛
• dva crna topa, obično označena simbolom ♜
• dva crna lovca, obično označena simbolom ♝
• dva crna skakača, obično označena simbolom ♞
• osam crnih pešaka, obično označeni simbolom ♟.

Linije, redovi i dijagonale

Osam vertikalnih kolona polja nazivaju se „linije“. Osam horizontalnih nizova polja nazivaju se „redovi“. Prave linija iste boje koje se dodiruju uglovima, nazivaju se „dijagonale“.

Linije

Linija „c“.

Redovi

Red „5“.

Dijagonale

Dijagonala g1-a7.

Forsajt-Edvardsova notacija (FEN)

Šahovska tabla sa „Staunton“ figurama.

Ingeniozna i jednostavna metoda zapisivanja pozicije, koju je predložio Dejvid Forsajt. Započinjući od poslednjeg reda šahovske table, pišu se početna slova figura sleva udesno. Prazna polja određena su brojem koji govori koliko ih ima, a kraj reda označen je kosom crtom. Bele figure predstavljene su velikim, a crne malim slovima.

Fen notacija postala je popularna kao sistem za označavanje pozicije u jednoj liniji teksta, i to još pre pojave kompujtera. U šahovskim programima, FEN se veoma često koristi za čuvanje pozicije jer ljudi lako mogu da pročita poziciju. FEN pozicija se zapisuje na engleskom jeziku.

Zapisano FEN notacijom, ovako izgleda početna pozicija:

rnbqkbnr/pppppppp/8/8/8/8/PPPPPPPP/RNBQKBNR w KQkq - 0 1

Pozicija posle 1. e4:

rnbqkbnr/pppppppp/8/8/4P3/8/PPPP1PPP/RNBQKBNR b KQkq e3 0 1

Pozicija posle 1. .. c5:

rnbqkbnr/pp1ppppp/8/2p5/4P3/8/PPPP1PPP/RNBQKBNR w KQkq c6 0 2

Tabla za igrače sa hendikepom vida

Direktori turnira imaju ovlašćenja prilagoditi sledeća pravila prema lokalnim okolnostima. U takmičarskom šahu između igrača koji vide i igrača hendikepiranog vida (stvarno slepih), i jedan i drugi igrač mogu zatražiti korišćenje dve šahovske table, od kojih normalnu tablu upotrebljava igrač koji vidi, a specijalno napravljenu tablu igrač hendikepiranog vida. Specijalno napravljena tabla mora zadovoljiti sledeće zahteve:

• da su joj najmanje dimenzije 20h20 cm.
• da su crna polja neznatno izdignuta.
• da ima sigurnosni otvor za pričvršćivanje na svakom polju.
• da svaka figura ima kolčić koji odgovara sigurnosnom otvoru za pričvršćivanje
• da su figure tipa „Staunton“, i da su crne figure posebno označene.

Vidi još

• Šah
• Pravila šaha
• Šahovske figure

Spoljašnje veze

• Zvanični sajt FIDE
• Standardi šahovske opreme na FIDE turnirima