Charles James Fox
Charles James Fox (24. januar 1749 – 13. septembar 1806) bio je britanski vigovski političar i državnik, koji je u dva navrata - 1782. te od 1806. godine - služio kao ministar vanjskih poslova, iako je daleko poznatiji kao vođa opozicije britanskim vladama u doba francuskih revolucionarnih i na početku Napoleonskih ratova, odnosno kao zagovornik radikalnih republikanskih ideja, te kao dugogodišnji glavni suparnik premijera Williama Pitta Mlađeg i kritičar vladavine kralja Georgea III.
| The Right Honourable Charles James Fox MP | |
|---|---|
 | |
| Izborna jedinica | Midhurst, West Sussex |
| ministar vanjskih poslova | |
| Na položaju 7. februar 1806 – 13. septembar 1806 | |
| Premijer | William Grenville |
| Prethodi | Lord Mulgrave |
| Slijedi | Vikont Howick |
| Na položaju 2. april 1783 – 19. decembar 1783 | |
| Premijer | Vojvoda od Portlanda |
| Prethodi | Lord Grantham |
| Slijedi | Earl Temple |
| Na položaju 27. mart 1782 – 5. jul 1782 | |
| Premijer | Markiz od Rockinghama |
| Prethodi | Vikont Stormont (sekretar za Sjeverni odjel) |
| Slijedi | Lord Grantham |
| vođa Doma komuna | |
| Na položaju 27. mart 1782 – 5. jul 1782 | |
| Premijer | Markiz od Rockinghama |
| Prethodi | Lord North |
| Slijedi | Thomas Townshend |
| Lični detalji | |
| Rođenje | 24. 1. 1749. London, Engleska, Kraljevstvo Velika Britanija |
| Smrt | 13. 9. 1806. (dob: 57) Chiswick, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske |
| Politička stranka | Vigovska stranka (Foxiti) |
| Supružnik/ci | Elizabeth Armistead |
| Roditelji | |
| Obrazovanje | Eton College |
| Alma mater | Hertford College, Oxford |
| Profesija | političar i državnik |
Rodio se kao sin istaknutog vigovskog političara Henryja Foxa, koji je bio jedan od glavnih suparnika Pittovog oca Williama Pitta Starijeg. Političku karijeru je započeo izborom u Dom komuna 1768. godine, gdje je 1770-ih postao blizak budućem konzervativnom ideologu Edmundu Burkeu sa kojim će dijeliti simpatije prema sjevernomaeričkim kolonistima, a sa vremenom i otvoreno podržavati Američku revoluciju. Zahvaljujući izuzetnim oratorskim sposobnostima, iskazao se kao jedan od najžeščih i najefikasnijih kritičara vlade Lorda Northa, koji je nakon britanskih poraza u ratu sa kolonistima prisiljen 1782. godine podnijeti ostavku. Novi premijer Lord Rockingham, također blizak američkim revolucionarima, ga je imenovao za ministra vanjskih poslova, ali je ubrzo umro; novi premijer, earl od Shelburnea je bio u zavadi sa Foxovim ocem, pa je Fox napustio dužnost. Ubrzo nakon toga je, međutim, našao zajednički jezik za konzervativnim Lordom Northom te je stvorio "neprincipijelnu" koaliciju Fox-North koja je 1783. godine dominirala novim kabinetom Vojvode od Portlanda. Međutim, i ta je vlada ubrzo pala i novim premijerom postao Pitt Mlađi.
Fox je u opoziciji stekao saveznika u prijestonasljedniku, princu Georgeu koga je, nakon što je 1788. godine kralj postao duševno bolestan, nastojao postaviti za novog kralja ili regenta. Taj je plan propao nakon što je George III vratio svoju lucidnost. Kada je godine 1789. u Francuskoj izbila revolucija, Fox je postao njen vatreni zagovornik, a zbog čega se počeo razilaziti sa Burkeom. Simpatije prema revolucionarima je zadržao i nakon što su zaveli strahovladu, te je žestoko kritizirao britansko sudjelovanje u ratu protiv republikanske Francuske smatrajući ga glavnim uzrokom nastavka krvorpolića na evropskom kontinentu. Zbog toga je izgubio veliki dio pristaša, da bi politički kapital ponovno poečo sticati tek sa uspostavom Amjenskog mira. Kada je izbio Rat Treće koalicije, Fox je bio jedan od njegovih velikih kritičara.
Kada je Pitt početkom 1806. godine umro, novim je premijerom postao Lord Grenville, koji je Foxa pozvao u široku koalicijsku vladu poznatu kao Vladu svih talenata. Njegovi pokušaji da ishodi mir sa Napoleonom nisu uspjeli, ali je zato uspješno ishodio mjere koje će na kraju dovesti do zabrane trgovine robljem, nedugo nakon njegove smrti. Umro je za vrijeme obavljanja dužnosti, a kao jedan od uzroka se često navodi njegov neuredni i hedonistički način života.
Vanjske veze uredi
- Djela čiji je autor Charles James Fox na Projektu Gutenberg
- Works by or about Charles James Fox at Internet Archive
- Guardian article on Fox as the 200th anniversary of his death approaches
- BBC article