Toma Sloven
Toma Sloven (oko 760—823) je bio vizantijski vojskovođa i samoproglašeni car koji je predvodio veliku pobunu u Vizantiji (820—823), tokom koje se i sam Carigrad našao pod opsadom.
Njegova pobuna je imala socijalno-revolucionarni karakter, jer je potlačenoj sirotinji obećao oslobođenje od svih nedaća, dok je na verskom planu je zauzeo odlučan ikonofilski stav nasuprot zvaničnoj ikonoboračkoj politici[1].
Život uredi
Toma je rođen u porodici maloazijskih Slovena, najverovatnije oko 760. godine. Pristupio je vizantijskoj vojsci i 803. godine se nalazio u redovima pobunjenog Vardana Turčina. Pored njega, u redovima pobunjenika nalazili su se još i Lav Jermenin (813—820) i Mihajlo Amorijac (820—829). Zabeleženo je da im je tokom pobune, jedan vidoviti starac predvideo blistavu. Prema njegovom proročanstvu, Vardanova pobuna će propasti, ali će dvojica od njih postati carevi, dok će treći biti nadomak toga. Nakon poraza u borbama sa bugarskim hanom Krumom (803—814) 813. godine, Lav i njegovi saborci su primorali Mihajla I (811—813) da abdicira, a za novog cara je postavljen sam Lav Jermenin.
Krajem vladavine Lava V, Toma je u Maloj Aziji podigao ustanak, proglasivši se za cara. Glavni povod za izbijanje pobune, bilo je bezobzirno oduzimanje seoskih imanja i pretvaranje slobodnih seljaka u zavisne kmetove (parike)[2], a prišli su joj, pored Slovena kojih je tada bilo mnogo u Maloj Aziji[1], Arabljani, Persijanci, Jermeni, Gruzijci i drugi kavkaski narodi koji su živeli u tom delu Vizantije. Tokom kratkog vremenskog roka, na njegovoj strani našlo se četiri od šest maloazijskih tema (samo su Jermenijak i Opsikija ostale lojalne novom caru i njegovom nekadašnjem saborcu Mihajlu II), dok ga je antiohijski patrijarh ovenčao za cara, uz podršku bagdadskog kalifa, koji je tada vladao Antiohijom. Zahvaljujući podršci teme Kivireot, Toma je imao na raspolaganju flotu kojom je svoje sledbenike prebacio u evropski deo Vizantijskog carstva. Tu mu se priključuje ikonofilski nastrojeno stanovništvo i on, na čelu svojih snaga, u decembru 821. godine otpočinje opsadu Carigrada koja je trajala više od godinu dana. Međutim, neorganizovane narodne mase koje je predvodio Toma nisu uspele da probiju Carigradske bedeme i opsada je prekinuta u proleće 823. godine, usled raspada pokreta, ali i vojne intervencije bugarskog hana Omurtaga (814—831).
Toma se nakon toga povukao u Arkadiopolj sa manjim odredom svojih pristalica. U njemu je pružao otpor još nekoliko meseci, da na kraju bio uhvaćen i posle svirepog mučenja ubijen u oktobru iste godine.
Reference uredi
Literatura uredi
- Georgije Ostrogorski, „Istorija Vizantije“, Beograd 1959.
