Tajno Evanđelje po Marku
Tajno Markovo Evanđelje je apokrifno evanđelje na koje ukazuje ‘Klementovo pismo Teodoru’ čiji fragment je pronašao 1958. godine Morton Smith sa Kolumbija univerziteta u Mar Saba monastiru blizu Jerusalima.
Književni krivotvorenje uredi
Originalni manuskript, ovog navodnog evanđelskog teksta nigde nije pronađen. Danas znanstvenici smatraju da je dokument krivotvorina Smith, nakon parceli od kanadskog romana James Hogg Hunter, Otajstvo Svete Sabe 1940.[1][2][3]
Morton Smith uredi
U pronađenom pismu, Tajno evanđelje po Marku je opisano kao "duhovnija" verzija Evanđelja po Marku, koju je sastavio Marko Evangelist lično, radi unapređenja znanja (gnosis) među naprednijim hrišćanima. Takođe se kaže da je korišćeno u liturgijske svrhe u Aleksandriji.[4]
Kliment Aleksandrijski u svom pismu potvrđuje da tajna i potpunija verzija Markovog jevanđelja zaista postoji, ali da je verzija koju koriste karpokratijanci loša mešavina autentičnog tajnog Jevanđelja po Marku i grešaka koje su oni uneli u nju.[5]
Neki proučavaoci odbacuju ovo otkriće kao prevaru.[6]
Sadržaj uredi
U tom pismu Klement Aleksandrijski daje uputstva izvesnom Teodoru kako da se ophodi prema gnostičkoj sekti Karpokratovih sledbenika, koji su navodno smatrali sebe višim i duhovno jačim i od Hrista i Apostolâ. U ruke karpokratijanaca je dospelo ‘Tajno Evanđelje po Marku’, spis za koji je Klement mislio da je stvarno Markov (da predstavlja njegovu nadogradnju kanonskog Evanđelja koje stoji pod njegovim imenom), a koje su Karpokratovi sledbenici hulno i izvitopereno tumačili. Klement piše o Evanđelju i njegovoj zloupotrebi od strane karpokratijanaca:
... Tokom Petrovog boravka u Rimu, on /Marko/ zapisao je /jedan prikaz/ dela Gospodnjih, ne objavljujući, ipak, sve, niti, pak, ukazujući na /ona/ tajna, već prilažući ona koja je smatrao najprobitačnijima za uzdizanje vere u onih koji su bili poučavani. Ali, kada je Petar umro kao mučenik, Marko je došao ovamo u Aleksandriju, donoseći svoje vlastite zabeleške kao i one Petrove, iz kojih je preneo u svoju prvu knjigu stvari podesne za pospešenje napredovanja ka znanju. Sročio je jedno duhovnije Evanđelje, na upotrebu onima koji se usavršavaju. Pored svega on ipak nije razglasio stvari koje se ne smeju izustiti, niti je zapisao hijerofantsko učenje Gospodovo, nego je u povestima već napisanim dodao još i druge, štaviše, uneo je izvesne izreke čije će tumačenje, znao je, poput mistagogije odvesti slušaoce u samo najdublje svetilište one istine skrivene iza sedam /vela/. Tako, sve u svemu, on je sadržaj preuredio, ni nasilno niti nesmotreno, po mojem mišljenju, a umirući, ostavio je svoj sastav Crkvi u Aleksandriji gde se ovaj čak i sada najbrižljivije čuva, a čita se samo onima koji se posvećuju u velike tajne. Pošto, međutim, zli demoni stalno smišljaju propast rodu ljudskome, Karpokrat poučen od njih i koristeći se veštinom obmane, tako zarobi jednog presbitera Crkve u Aleksandriji da mu ovaj predade jedan primerak toga tajnog Evanđelja koje je, zatim, tumačio shodno svojem bogohulnom i bludnom nauku i koje je, štaviše, okaljao mešajući sa čistim i svetim rečima potpuno besramne laži. Iz ove smeše je izvučeno učenje karpokratijanaca.[7]
Klement dalje iznosi da to tajno Evanđelje sadrži i priču o nekom imućnijem čoveku iz Betanije (moguće Martinog brata Lazara); no ovde njega Isus ne oživljava posle četiri dana od smrti, kao što je zapisano u ‘Evanđelju po Jovanu’ (11:1-44), već ga samo izvodi iz groba, pošto je začuo glasnu vrisku u njemu, a kasnije ga uvodi u Božije misterije.
Klement učenika Teodota upućuje kako da se postavi prema Karpokratovcima:
Njima, stoga, kao što sam gore rekao, čovek nikada ne sme popustiti, niti treba, kada oni izlože svoje krivotvorine, priznati da je ono tajno evanđelje Markovo, već to treba da porekne, čak i pod zakletvom.
Izvori uredi
- ↑ Exploring the origins of the Bible Craig A. Evans, Emanuel Tov - 2008 "(6) The entire story—finding a long-lost document in the Mar Saba Monastery that is potentially embarrassing to Christianity— is adumbrated by James Hunter's The Mystery of Mar Saba.35 Indeed, one of the heroes of the story, who helps to unmask the perpetrators and expose the fraud, is Scotland Yard Inspector Lord Moreton..."
- ↑ Stephen C. Carlson The Gospel hoax: Morton Smith's invention of Secret Mark - 2005 111 "27 Hunter, Mystery of Mar Saba, 280–83. This was suspicious to Price, “Second Thoughts about the Secret Gospel,” "
- ↑ Scott Gregory Brown Mark's other gospel: rethinking Morton Smith's controversial discovery Canadian Corporation for Studies in Religion - 2005 "Hunter named his tale The Mystery of Alar Saba. In Hunter's story, degenerate monks at Mar Saba conspire with an evil German "Higher Critic and archaeologist" (11), who coerced a hapless Greek scholar into forging the manuscript. "
- ↑ Thiessen and Merz, The Historical Jesus: A Comprehensive Guide, 1998, p. 46.
- ↑ Verner Jeger, Rano hrišćanstvo i grčka paideja (str. 38-39), Službeni glasnik, Beograd, 2007.
- ↑ Exploring the Origins of the Bible: Canon Formation in Historical, Literary, and Theological Perspective (Acadia Studies in Bible and Theology; Grand Rapids, MI: WB Eerdmans, 2008), pp. 272. ISBN 978-0-8010-3242-4
- ↑ The Secret Gospel of Mark
Agamemnon Tselikas - handwriting report Arhivirano 2012-07-28 na Wayback Machine-u
Vidi još uredi
Vanjske veze uredi
- The Secret Gospel of Mark Text as published by Morton Smith.
- Translation by Morton Smith and Manuscript images Arhivirano 2009-01-17 na Wayback Machine-u
- Kirby, Peter. "Secret Mark." Early Christian Writings Web site.
- Did Morton Smith Forge ‘Secret Mark’? A Handwriting Expert Weighs In Arhivirano 2010-04-28 na Wayback Machine-u Biblical Archaeology Society