Sapunica

Sapunska opera ili sapunica je zajednički naziv za radio i televizijske serije dramskog tipa koje karakterizira nepostojanje klasičnog raspleta, odnosno nominalno neograničeno trajanje odnosno broj epizoda.

Sapunice na početku obično imaju okvirni glavni zaplet i likove, ali se njemu tokom odvijanja radnje pridodaju novi likovi i podzapleti, koji, nakon što glavni zaplet na ovaj ili onaj način završi, postaju glavni zapleti. Time bi se trebalo garantirati kontuirano trajanje radnje, odnosno serije.

Izraz sapunska opera se prvi put počeo koristiti u SAD 1930-ih godina za žanr koji se pojavio na tada još novom mediju radija. 1940-ih su se sapunice počele proizvoditi za televiziju, te postale jedan od njegovih najpopularnijih žanrova. Izraz sapunska opera porijeklo ima u činjenici da su se te serije emitirale tokom dana, kada su u kućama uglavnom bile domaćice, te je njima bile namijenje reklame kojima se oglašavali novi modeli sapuna i slične kućne potrepština.

Izraz sapunica je s vremenom stekao pejorativno značenje, te se njime često označava na početku kvalitetna TV-serija kojoj producenti i scenaristi bizarnim i neuvjerljivim zapletima pokušavaju povećati gledanost ili produžiti trajanje.

U Latinskoj Americi se razvio poseban oblik sapunice koji se naziva telenovela. On je od kraja 1980-ih stekao veliku popularnost u svijetui i istisnuo klasični format sapunske opere koga koriste američke TV-mreže.

Vrste sapunica

Često se kao sapunica u užem smislu podrazumijeva tzv. dnevna sapunica (daytime soap), koja se emitira prijepodne ili popodne u doba kada su u kućama uglavnom domaćice. Epizode obično traju od 30 minuta do 60 minuta, te se emitiraju po jedna svakim radnim danom.

Počevši s Gradićem Peytonom za američku televiziju su se počeli praviti sapunice koje se emitiraju u večernjem elitnom terminu i to po jedna epizoda tjedno. Ta je forma - večernja sapunica - kasnije stekla veliku popularnost kroz serije kao što su Dallas i Dinastija.

Od kraja 1980-ih se na američkoj televiziji također prave i tinejdžerske sapunice, čiji je najpoznatiji predstavnik Beverly Hills 90210.

Sapunice na prostoru bivše SFRJ

TV-kuće na prostoru bivše SFRJ sve do 1980-ih nisu proizvodile sapunice, iako su strani proizvodi sličnog žanra imali veliku gledanost i popularnost. Prva TV-serija koja bi se mogla nazvati sapunicom bila je Bolji život u produkciji tadašnje Televizije Beograd, koja se emitirala od 1987. do 1991. godine.

Nakon toga je prva TV-serija koja bi se mogla nazvati klasičnom sapunicom počela s prikazivanjem 2004. u Hrvatskoj pod naslovom Zabranjena ljubav u produkciji RTL Televizije. Iste godine je u produkciji BK Televizije emitirana telenovela Jelena. RTV Pink je 2007. počela emitirati telenovelu Ljubav i mržnja.

U produkciji HRT su 2004., 2005., 2006. i 2007. emitirane telenovele Villa Maria, Ljubav u zaleđu, Obični ljudi, Ponos Ratkajevih.

Vanjski linkovi

• AVA, hrvatske telenovele Arhivirano 2010-05-28 na Wayback Machine-u
• Museum of Broadcast Communications' Soap Opera article Arhivirano 2005-05-23 na Wayback Machine-u
• Soap Opera History.com Arhivirano 2006-08-06 na Wayback Machine-u
• Soap On The Range Arhivirano 2006-04-21 na Wayback Machine-u — World's First Animated Soap Opera
• The Aussie Soap Archive Arhivirano 2012-01-04 na Wayback Machine-u — Guide to Classic Australian Soap Operas
• The Soap Show— Weekly webcast of interviews with actors from British and Australian soaps
• The World of Soap Themes Arhivirano 2021-01-26 na Wayback Machine-u— An archive of US and international soap opera history.
• Soapdom.com Where Soap Operas Rule Arhivirano 2007-11-10 na Wayback Machine-u— Portal site for all nine US soaps, includes histories, actor/character bios, previews, recaps, interviews, photos, message boards, chat, blogs.