Petar Rađenović
Petar Rađenović (1885-1941) bio je pravoslavni svještenik i etnograf, koji je proučavao prostore Bosanske Krajine.[1]
| Petar Rađenović | |
|---|---|
| Rođenje | 8. 2. 1885. Bosanski Osredci |
| Smrt | 21. 10. 1941. (dob: 56) Šabac |
| Uzrok smrti | Streljanje od strane njemačke kaznene ekspedicije |
| Vjeroispovijest | pravoslavlje |
Biografija uredi
Rođen je 8. februara 1885. u Bosanskim Osredcima.[2] Osnovnu školu je završio u Trubaru, gimnaziju u Sarajevu 1903. a Bogosloviju u Reljevu 1907.[2] Iste godine je i rukopoložen za svještenika, a svoje službovanje je obavljao u selima Bosanske Krajine, koja su i bila predmet njegovog proučavanja.[2]
Petar Rađenović je 1928. postao profesor vjeronauke u Realnoj gimnaziji u Banja Luci, a član Crkvenog suda Eparhije banjalučke postaje 1932.[1]
Crkveni čin protojereja dobija 1937.[1]
Rad na proučavanju Bosanske Krajine uredi
Rađenović započinje svoj rad na proučavanju prostora Bosanske Krajine, nakon što je Milan Karanović 1920. predložio Jovanu Cvijiću da se terenski rad na proučavanju Bosne organizuje preko svještenika.[2][3] Prilikom svog rada se koristio Cvijićevim "Uputstvom za proučavanje sela u Bosni" iz 1898.[2] Rađenović je započeo sa terenskim radom, i 1923. njegovo djelo "Sela parohije Krnjeuše (kod Petrovca)" biva objavljeno u Srpskom etnografskom zborniku, u izdanju Srpske kraljevske akademije. "Bjelajsko polje i Bravsko" objavljeno 1925. pod nadzorom Jovana Cvijića, Rađenović je smatrao svojim najboljim djelom.[3] NJegovo antropogeografsko djelo "Unac – antropogeografska ispitivanja" napisano na osnovu terenskih istraživanja 1933-1934, objavljeno je tek 1948. od strane Srpske akademije nauka, sedam godina nakon autorove smrti.[4][2]
Zajedno sa Milanom Karanovićem, učestvovao je na arheološkim istraživanjima u Sanskom Mostu.[3]
Smatra se jednim od najvažnijih autora, kada je u pitanju doprinos etnografiji Bosne i Hercegovine, u prvoj polovini 20. vijeka.[5][3]
Djela uredi
Njegova najvažnija djela su:
- Sela parohije Krnjeuše (kod Petrovca) (1923)
- Bjelajsko polje i Bravsko (1925) (napisano pod nadzorom Jovana Civijića)
- Unac – antropogeografska ispitivanja (1948)
Smrt uredi
Nakon napada Sila Osovine na Jugoslaviju i uspostavljanja NDH, Petar Rađenović bježi u Srbiju, i nastanjuje se u Šapcu, gdje je i ubijen je 21. oktobra 1941. od strane njemačke kaznene ekspedicije.[2]
Naljeđe uredi
Profesor Zdravko D. Marjanac o Rađenoviću piše sljedeće "Djela Petra Rađenovića (iako nije bio školovani geograf, nego sveštenik), predstavljaju značajne monografske radove velike stručne i naučne vrijednosti".[6]
U čast Petra Rađenovića, nazvana je ulica u Banja Luci.[7]
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „PETAR RAĐENOVIĆ (1885–1942) – SVEŠTENIK I ETNOGRAF” (sr-RS). SRBI U BIH. 2015-07-23. Pristupljeno 2021-04-09.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Branković, Boško (2017). „PREZIMENA U SELIMA KRNJA JELA I SMOLJANA PREMA POPISU SVEŠTENIKA PETRA RAĐENOVIĆA I DANAS” (rs). GLASNIK UDRUŽENJA ARHIVSKIH RADNIKA REPUBLIKE SRPSKE 2 (9). DOI:10.7251/GUARS1709131B. ISSN 1840-4626.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Milosevic, Borivoje. „Doprinos srpskih krajiških sveštenika antropološkim i etnografskim proučavanjima Bosne i Hercegovine (krajem XIX i početkom XX vijeka)” (en). Banjalučki novembarski susreti.
- ↑ Zbornik Matice srpske za istoriju. 43-44. Novi Sad: Matica. 1991. str. 74.
- ↑ Terzić, Slavenko; Vasić, Milan (1995). Bosna i Hercegovina od srednjeg veka do novijeg vremena. Istorijski institut SANU. str. 140. ISBN 9788677430078.
- ↑ Marjanac, Zdravko (1992). Jovan Cvijić i Bosna. Banja Luka: Pedagoška akademija. str. 138.
- ↑ „Google Maps” (sr-US). Google Maps. Pristupljeno 2021-04-09.