Kosovski komitet
Komitet narodne odbrane Kosova, poznatiji kao Kosovski komitet, osnovan je 1918. u cilju izdvajanja teritorija naseljenih Albancima (Kosova, zapadne Makedonije i delova Sandžaka) iz novoformirane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i za njihovo pripajanje Albaniji.[1]
Kosovski komitet je okupljao albanske kosovske prvake koji su se nakon 1918. nalazili u egzilu u Albaniji (Hasan Priština, Bajram Curi i dr). Oni su kontaktirali s mnogim uticajnim ličnostima u Evropi. Bajram Curi je imao prepisku čak i sa Lenjinom. O njemu je pohvalno pisao hrvatski političar Stjepan Radić, opisujući ga kao „neustrašivog branitelja albanske nezavisnosti od svačije pohlepe“.[2]
Komitet je primao značajnu pomoć u novcu i oružju od Italijana, a uspostavio je i saradnju sa crnogorskom emigracijom okupljenom oko kralja Nikole i Unutrašnjom makedonskom revolucionarnom organizacijom.[1] U januaru 1920. godine su dva članak Komiteta postali ministri u Albaniji, a sredinom leta iste godine jedan od njihovih vođa, Bajram Curi, postaje ministar Vojske Albanije, što dovodi do velike zategnutosti srpsko-albanskih odnosa.[1]
Ideje Kosovskog komiteta imale su velikog uticaja na kačake. U 1921. godini su učestali kačački napadi na saradnike jugoslovenske vlasti kao što su: kmetovi, panduri, predsednici opština i drugi.[3] Krajem septembra 1924. godine srpska vojska je u velikoj akciji uz opsežnu upotrebu artiljerije razbila većinu kačačkih odreda i likvidirala njihove vođe.[3] Hasan Priština je 1924. u Društvu naroda u Ženevi govorio o teroru koji nad Albancima sprovodi beogradski režim.[2]
Tokom drugog svetskog rata četnički vođa Draža Mihailović se na Kosovu i Metohiji oslanjao na Kosovski komitet.[4]
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Goran Antonić, Kosovski komitet i Kraljevina SHS u svetlu jugoslovenskih izvora 1918–1920”. Arhivirano iz originala na datum 2011-09-23. Pristupljeno 2010-01-01.
- ↑ 2,0 2,1 Petrit Imami, Srbi i Albanci kroz vekove
- ↑ 3,0 3,1 Saradnja kačaka i VMRO - a
- ↑ Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Petrit Imami, Srbi i Albanci kroz vekove, Samizdat B92, Beograd 1998.