Konya
Konya (starogrčki Ἰκόνιον, Ikónion, latinski Iconium) je grad u centralnoj Anadoliji u Turskoj od 742 690 stanovnika[2], administrativni centar Provincije Konya od 2 192 166[2], u regiji Centralna Anadolija.
Konya
| |
|---|---|
| Konija (transliteracija) | |
 | |
| Koordinate: 37°52′N 32°29′E / 37.867°N 32.483°E | |
| Država |  Turska
|
| Regija | Centralna Anadolija |
| Provincija | Konya |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | Tahir Akyürek |
| Površina | |
| - Ukupna | 39 000 km² |
| Visina | 1 027 m [1] |
| Stanovništvo (2000.) | |
| - Urbano područje | 742 690 [2] |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC+3) |
| Poštanski broj | 55 000 |
| Pozivni broj | (+90) 362 |
| Službene stranice www.Konya | |
| Karta | |
  Konya | |
Historija uredi
Konya je jedan od najstarijih gradova na svijetu, arheološka iskapanja na brdu Alâeddin u središtu grada ukazuju da naselje datira od najmanje 3. milenija pne..[1] Prema frigijskoj legendi o velikom potopu, Konya je bila prvi grad nastao nakon potopa koji je uništio čovječanstvo. Još jedna legenda se vezuje uz grad odnosno njegovo ime - ono je nastalo od starogrčke riječi eikon (ikona; slika) Gorgonine glave, s kojom je Perzej porazio domaće stanovništvo prije nego što je osnovao grčki grad.[1]
Nakon propasti Hetitskog carstva, Frigižani su na istom terenu osnovali svoj grad, koji je od 3. vijeka pne. postepeno heleniziran i postao jedan od grčkih polisa, dio građana je ipak zadržao svoju frigijsku kulturu.[1] Za cara Hadrijana 25. pne. grad je postao rimska kolonija po imenom Aelia Hadriana.[1] Prema Novom zavjetu, Sv. Pavao posjetio je Ikónion dva puta 47. (ili 48.) i 50. - 53. koji je tad bio dio rimske provincije Galatia jer je naišao na protivljenje ortodoksne židovske zajednice.[1]
Kako se Ikónion nalazio na granici Bizanta, nekoliko puta su ga orobili Arapi od 7. do 9. vijeka. Turci seldžuci zauzeli su ga 1072. ili 1081. ubrzo je postao prijestolnica njihovog Rimskog sultanata pod novim imenom Konya.[1] To je bilo doba najvećeg procvata grada, kad je bio jedan od najsjajnijih gradova svijeta. Njegovi prosvijećeni vladari bili su veliki graditelji i pokrovitelji umjetnosti. Iz tog vremena je Medresa İnce Minaret, izgrađena 1258., koja je danas pretvorena u Muzej seldžukčke umjetnosti, bogato ukrašena Medresa Karatay iz 1251., u kojoj se danas nalazi Muzej keramike i Medresu Sirçali iz 1242. u kojoj se danas nalazi Muzej seldžukčkih i osmanskih starina. Sultanova palača leži na akropoli iznad grada, pored nje se nalaze džamija i turbe sultana Aladina Kej Kubada I , na čiji se poziv u Koniji naselio muslimanski mistik Mevlana Dželaludin Rumi koji je osnovao Derviški red Mevlevije (vrteći derviši). Južno od središta grada nalazi se Tekija Dželaludin Rumija, sa nizom zgrada i njegovim turbetom, koja se od 1917. koristi kao Muzej islama.[1]
Nakon propasti Seldžuka, Konijom su vladali mongolski Ilhanidi, a nakon njih turkmenska dinastija Karamanidi dok konačno nije podpala pod Osmansko Carstvo oko 1467.[1] Od tad je Konija počela stagnirati, oživila je nakon 1896., kad je izgrađena željeznička pruga Istanbul-Bagdad, koja prošla kroz grad, i izgrađen sistem kanala za navodnjavanje koji su povećali poljoprivrednu proizvodnju.[1]
Sve do 1923. Konija je bila najvažniji grad centralne Anadolije, puno veća od tadašnje Ankare.
Geografske karakteristike uredi
Konya leži na visoravni (1027 m[1]) u podnožju masiva Taurus koje se uzdiže zapadno od grada. Navodnjavana ravnica istočno od grada veliki je proizvođač pšenice i pamuka. Gola anadolska stepa sjeverno od grada koristi se kao veliki pašnjak za brojna stada ovaca, ali i kao poljoprivredno zemljište za kulture koje ne zahtjevaju puno vode.[1] Konya je udaljena 280 km od Ankare i 300 km do Antalije.
Klima uredi
Konya ima Polupustinjsku klimu BSh, BSk po Köppenovoj klasifikaciji klime, sa vrućim ljetima i hladnim snježnim zimama.
Na grad i okolicu prosječno padne na godinu oko 330 mm oborina i to uglavnom u proljeće i jesen. Ljeti se maksimalne temperature popnu i do 40,6°C, a zimi padnu do -25,8 °C.
| Klimatološki medijani za Konya | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 4,6 | 6,7 | 12 | 17,4 | 22,3 | 26,9 | 30,3 | 30,3 | 26,3 | 20,0 | 12,5 | 6,2 | 17,96 |
| Srednji minimum (°C) | −4 | −3,5 | −0,1 | 4,5 | 8,6 | 13,0 | 16,3 | 15,9 | 11,4 | 6,3 | 0,7 | −2,4 | 5,55 |
| Precipitacija (mm) | 34,7 | 24,5 | 25,9 | 38,9 | 41,1 | 20,9 | 8,9 | 7,4 | 13,6 | 33,4 | 37,8 | 43,2 | 3303 |
| Izvor: [3] | |||||||||||||
Privreda uredi
Konya je centar poljoprivrednog kraja sa industrijom vezanom uz takvu proizvodnju; šećerane, mlinovi, predionice vune, ćilimi. Od ranih 1070-ih u gradu radi aluminijski kombinat koji prerađuje boksit sa obližnjih nalazišta.[1] Pored grada nalazi se rudnik olova i cinka, kojeg eksplotira kompanija Koyuncu Madencilik.[4]
Na periferiji grada 18 km u pravcu sjevera, nalazi se Aerodrom Konya (IATA: KYA, ICAO: LTAN) izgrađen 2000. iz kojeg postoje letovi za Amsterdam, Frankfurt, Istanbul i Izmir.[1] kojim se koriste i NATOve snage.
Obrazovanje uredi
U Koniji od 1962. djeluje vjerska škola za nastavnike Islamski institut Yüksek, a od 1975. Seldžučki univerzitet[1] na kojem studira 76.080 studenata.
Gradovi prijatelji uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 „Konya” (engleski). Encyclopædia Britannica Online. Pristupljeno 30. 05. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „TURKEY: Census Population” (engleski). Citypopulationde. Pristupljeno 31. 05. 2012.
- ↑ „Konya, Turkey”. Meteor. Arhivirano iz originala na datum 2012-06-07. Pristupljeno 30. 05. 2012.
- ↑ „Lead and Zinc Pits” (engleski). Koyuncu Madencilik. Pristupljeno 30. 05. 2012.[mrtav link]
Vanjske veze uredi
- Konya na portalu Encyclopædia Britannica Online (en)
- Službene stranice grada Arhivirano 2012-01-01 na Wayback Machine-u (tr)