Kloniranje

Kloniranje je proces koji u najširem smislu označava stvaranje identične kopije nečega. U biologiji se odnosi na procese kojima se stvaraju kopije fragmenata DNK (molekularno kloniranje), stanica (stanično kloniranje) ili organizama. Termin također uključuje i situacije kada se organizmi reproduciraju aseksualno, ali je daleko češće korišten za namjerno stvaranje kopija organizama.

Sve biljke posjeduju mogućnost prirodnog kloniranja.

Opis

U definiranju pojma kloniranja se polazi s jedne strane u zoologiji i botanici a s druge u reprodukcijskoj medicini.

Kloniranje je oblik bespolnog razmnožavanja različitih jednoćelijskih i višećelijskih organizama pri kojem nastaju potomci koji su jednaki roditeljskom organizmu i međusobno, ali, za nauku je, ipak, zanimljivije proučavanje kloniranje sisara. Kloniranje je pojam koji potiče iz 1963. godine te, naizgled, nije posebno složen zahvat i već 1958. je britanski naučnik John Gurdon uspio stvoriti jednu žabu. Uspješno je prenio jezgro iz jedne tjelesne ćelije žabe u neoplođenu jajnu ćeliju žabe u kojoj je prethodno uništio jezgro UV zračenjem. Iako se tako dobivena jajna ćelija uspjela razviti samo do punoglavca, ova tehnika prijenosa jezgra pokazala je put za nova uspješna kloniranja.

U posljednjih nekoliko godina naučnici su uspjeli klonirati više vrsta životinja. Godine 2001. američki su naučnici čak pokušali klonirati čovjeka, no u tome nisu uspjeli. Jedna tehnika koju naučnici primjenjuju za dobivanje klonova naziva se nuklearni transfer.

Naučnici najprije iz ženke uzmu neoplođenu jajnu ćeliju i iz nje odstrane jezgro, koje sadrži DNK. Iz tijela životinje koju će klonirati uzme se odgovarajuća ćelija, naprimjer ćelija kože, čije jezgro sadrži sve genetske informacije o svom vlasniku. Tu ćeliju (ili samo njeno jezgro) naučnici tada unesu u jajnu ćeliju iz koje su odstranili jezgro i kroz nju puste struju. Tim se postupkom postiže sjedinjenje ćelije i citoplazme jajne ćelije. Nakon što dobije novo jezgro, jajna ćelija počinje se dijeliti kao da je oplođena, čime počinje razvoj klona životinje iz koje je uzeta tjelesna ćelija.

Embrion se tada može implantirati u maternicu surogat majke, gdje će se, u rijetkim slučajevima kada se sve odvija po planu, nastaviti razvijati dok ne dođe vrijeme da mlado dođe na svijet. Postoji i druga mogućnost, a to je da se embrion zadrži u materici samo dotle dok se iz embrioblasta ne uspiju izdvojiti embrionalne matične ćelije koje se dalje mogu držati u kulturi. Naučnici vjeruju da bi ovaj temeljni princip kloniranja trebao biti djelotvoran i u slučaju ljudi. Ranije spomenuti pokušaj kloniranja čovjeka izvršen je s namjerom da se dobiju embrionalne matične ćelije. Kloniranje u tu svrhu naziva se terapijsko kloniranje.

Eksterni linkovi

Kloniranje na Wikimedijinoj ostavi

• 'Cloning' Freeview video by the Vega Science Trust and the BBC/OU
• Cloning timeline Arhivirano 2008-09-22 na Wayback Machine-u: from CNN