Yaoundé
Yaoundé (fonetski: Jaunde) je glavni grad Kameruna u ekvatorijalnoj Africi od 1 817 524 stanovnika,[1] i po tom kriteriju drugi grad u zemlji, nakon lučkog Douala.
Yaoundé
Ongola | |
|---|---|
 | |
| Nadimak: ville aux sept collines (Grad na sedam brežuljaka) | |
| Koordinate: 3°52′N 11°31′E / 3.867°N 11.517°E | |
| Država |  Kamerun
|
| Provincija | Centralna provincija |
| Okrug | Mfoundi |
| Površina | |
| - Ukupna | 180 km² |
| Visina | 726 |
| Stanovništvo (2005.) | |
| - Grad | 1 817 524 [1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+1) |
| Karta | |
  Yaoundé Yaoundé na karti Kameruna | |
Jaunde je i administrativni centar kamerunske Centralne provincije i Okruga Mfoundi.
Ime grada Jaunde je zapravo iskrivljeni izgovor imena Ongola kako lokalni stanovnici (Evondo) zovu grad.
Geografske karakteristike uredi
Jaunde leži u unutrašnjosti Kameruna, na brdovitom, šumskom platou između rijeka Njong i Sanaga na jugu zemlje, udaljen 238 km od luke Douala.[2]
Historija uredi
Jaunde je osnovao 1889.[2], pod imenom Epsumb po zadatku tadašnje njemačke kolonijalne uprave, njen službenik i istraživač Richard Kunde kao stanicu za otkup slonovače i trgovinu sa domorocima, i bazu za naučno istraživanje - lokalne flore i faune, na dvadeset dana hoda od Givinejskog zaljeva.
Od 1889. do 1895. bazu Epsumb vodio je botaničar i zoolog Georg Zenker, od 1895. Epsumb je postao vojni garnizon, iz kojeg je izvršena potpuna okupacija zemlje. Od 1903. vlast u gradu prenešena je na civilnu administraciju, ali je vojska ostala u gradu sve do kraja njemačkog protektorata nad zemljom. Za razvoj grada posebno je zaslužan dugogodišnji gradonačelnik Hans Dominik. Od 1911. Jaunde je postao sjedište Vrhovnog suda, a od 1914., glavni grad, kao primjer autohtonog upravljanja. Za vrijeme Prvog svjetskog rata, Kamerun i grad su okupirale belgijske trupe 1915., nakon rata Jaunde je 1922. postao glavni grad francuske kolonije Kamerun.[2]
Od 1940. do 1946. nije bio glavni grad, jer je administracija premještena u veći lučki grad Dualu[2], ali je administracija vraćena u grad 1946., nakon proglašenja nezavisnosti 1960. postao je sjedište vlade Kameruna[2], od 1961. savezne vlade, a od 1972., Ujedinjene Republike Kamerun.[2]
Znamenitosti uredi
Najveće atrakcije grada su Velika džamija, katolička katedrala Notre Dame des Victoires sjedište Arhidijecese Jaunde, Nacionalni muzej Kameruna (smješten u bivšoj presjedničkoj palači), Kamerunski muzej umjetnosti (smješten u bivšem benediktinskom samostan]]u i Palača sportova.
Prirodne atrakcije u blizini grada su Slavujevi slapovi i lanac spilja poznat kao Akok-Bekoe (Pigmejske spilje).[2]
Privreda i transport uredi
Jaunde ima i nekoliko manjih industrijskih pogona; tvornica cigareta, pivovara, nekoliko pilana i štamparija, ali je prije svega trgovački centar regije koja ima najbolje poljoprivredne površine u zemlji i veliko šumsko bogatstvo.[2]
Jaunde je i važni transportni centar zemlje, iz njega se račvaju sve važnije ceste za unutrašnjost zemlje, preko njega ide željeznička pruga iz Duale za Ngaoundéré.
Pored grada, udaljen 22 km nalazi se međunarodni aerodrom Yaoundé Nsimalen.
Obrazovanje uredi
Univerzitet Jaunde osnovan je 1962, u gradu pored njega djeluje dosta srednjih i viših stručnih škola za, poljoprivredu, medicinu, tehniku, novinarstvo, upravu i međunarodne odnose.[2] U gradu djeluje nekoliko naučnih instituta, od kojih je najznačajniji Kamerunski pasterov zavod koji provodi biomedicinska istraživanja i Nacionalna biblioteka i arhiv zemlje.
Klimatske karakteristike uredi
Jaunde ima Tropsku klimu po Köppenovoj klasifikaciji klime sa stalnim temperaturama tokom cijele godine. Ipak zbog nadmorske visine, u njemu nije tako vruće, kako bi se očekivalo za grad smješten u blizini ekvatora. Sezona kiša je dugotrajna, i traje deset mjeseci od februara do novembra, ali nešto manje kiše pada između jula i augusta, tako da izgleda kao da ima dvije kišne sezone.
| Klimatološki medijani za Yaoundé | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 29 | 29 | 29 | 29 | 28 | 27 | 27 | 27 | 27 | 27 | 28 | 28 | 28 |
| Srednji minimum (°C) | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 18 | 19 | 18 | 19 | 19 | 19 |
| Precipitacija (mm) | 23 | 66 | 147 | 170 | 196 | 152 | 74 | 79 | 213 | 295 | 117 | 23 | 1 555 |
| Izvor: [3] | |||||||||||||
Gradovi prijatelji uredi
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Yaoundé, la capitale politique du Cameroun (fr)
- Yaoundé na portalu Encyclopædia Britannica (en)
- Université de Yaoundé Arhivirano 2013-08-10 na Wayback Machine-u (fr)
