JAS 39 Gripen
Saab JAS 39 Gripen je švedski višenamjenski avion i nasljednik je lovačkog aviona 3. generacije „SAAB 37 Viggen“.
Prvi prototip je poletio 1988. godine, a aktualna verzija – JAS 39C/D – je od 2005. godine u zrakoplovnim snagama Švedske. U međuvremenu su izvršene i prve isporuke nekim drugim zemljama. Godine 2007. švedska je počela program reduciranja i standardizacije ovih borbenih aviona po globalnom principu - 100 aviona i svi najnovije verzije JAS 39C/D.
Historija nastanka uredi
Ovaj avion proizvodi firma Gripen international u gradu Linköping koja pripada koncernu SAAB AB. Najveći dio komponenti za avion proizvodi se u Švedskoj a najveći broj kooperanata i liferanata su iz Evropske Unije i nekoliko iz USA i Juzne Afrike. Prvo rulanje na pisti je izvršeno 26. februara 1987., a prvi let 09. decembra 1998. godine. Ukupno je urađeno 5 prototipova. Ispitivanje prototipova je trajalo duze od planiranog zbog rušenja prototipova i problema sa softverom Fly-by-Wire koji je nabavljen iz USA. Prve «Gripenen» je švedsko ratno zrakoplovstvo preuzelo 1993. godine.
Karakteristike uredi
Saab JAS 39 Gripen je dvosjedi ili jednosjedi višenamjenski borbeni avion. Skraćenica JAS je od Jakt, Attack och Spaning sto bi se moglo prevesti kao: lov, napad i izviđanje. Ovo je borbeni avion takozvane 4 generacije. Prilagođen je posebno teškim zimskim uvjetima dejstva i održavanja, te korištenju raznih improviziranih poletno-sletnih staza. Vrlo je pouzdan u eksploataciji. Pošto su svojevremeno procijenjene potrebe Švedske za ovakvim tipom aviona bile ispod 200 komada (što je donji limit ekonomičnosti isporuke) švedska vlada je provela opsežnu promotivnu kampanju, te je već isporučeno sedamdesetak ovih aviona Mađarskoj i Južnoafričkoj Republici. Za Dansku je već pripremljena verzija JAS 39 "Gripen NG a za Saudijsku Arabiju JAS-39X "Gripen". Do sada su ugrađivana tri tipa motora i to: · Volvo Aero RM12 · Volvo Aero RM12UP General Electric GE F414G Tehnicki podaci za JAS-39 A/B Tip: višenamjenski borbeni avion Duzina: 14,10 m (dvosjed 14,80 m) Razmaci krila: 8,40 m Visina: 4,70 m Noseća letna površina: 25,54 m² Težina praznog aviona: 6.620 kg Maksimalna startna težina: 14.000 kg Maksimalna visina leta: 18.000 m Dolet: 3.000 km Potisak motora: 80 kN (sa dodatnim sagorijevanjem)
