Hans-Dietrich Genscher
Hans-Dietrich Genscher (21. mart 1927 -31. mart 2016) je bio njemački liberalni političar, poznat po tome što je služio kao ministar vanjskih poslova i vicekancelar Zapadne Njemačke od 1974. od 1982. te, nakon dvotjedne pauze, od 1982. do 1992. godine (uključujući period nakon ujedinjenja, što ga čini najdugovječnijim šefom diplomacije i vicekancelarom u suvremenoj njemačkoj historiji. Njegov je mandat obuhvatio značajne događaje u kojima je igrao značajnu ulogu, kao što su kraj hladnog rata i ponovno ujedinjenje Njemačke. Na prostoru bivše Jugoslavije je poznat po tome što je za vrijeme njenog raspada bio jedan od glavnih zagovornika brzog priznanja nezavisnosti Slovenije i Hrvatske.
Hans-Dietrich Genscher
| |
 Hans-Dietrich Genscher, 1978 | |
| Na dužnosti 1. oktobar 1982 – 17. maj 1992 | |
| Prethodnik | Egon Franke |
|---|---|
| Nasljednik | Jürgen Möllemann |
| Na dužnosti 17. maj 1974 – 17. septembar 1982 | |
| Prethodnik | Walter Scheel |
| Nasljednik | Egon Franke |
| Na dužnosti 1. oktobar 1982 – 17. maj 1992 | |
| Prethodnik | Helmut Schmidt (v.d.) |
| Nasljednik | Klaus Kinkel |
| Na dužnosti 17. maj 1974 – 17. septembar 1982 | |
| Prethodnik | Walter Scheel |
| Nasljednik | Helmut Schmidt (v.d.) |
| Na dužnosti 22. oktobar 1969 – 16. maj 1974 | |
| Prethodnik | Ernst Benda |
| Nasljednik | Werner Maihofer |
| Rođen/a | 21. 3. 1927. Reideburg, Njemačka |
| Umro/la | 31. 3. 2016. (dob: 89) Wachtberg, []Njemačka |
| Politička stranka | Slobodna demokratska partija Njemačke (1952–) |
| Ostale političke afilijacije |
Nacistička stranka (1945)
Liberalna demokratska partija Njemačke (DDR) (1946-52) |
| Suprug/a | Barbara Schmidt Genscher |
| Zanimanje | političar |
Biografija uredi
Posle završene škole u rodnom mestu, postao je član Hitlerjugenda, a kasnije je služio u pomoćnim jedinicama nemačkog vazduhoplovstva od 1943. do 1944.. Godinu dana posle je mobilisan za radnu obavezu a 1945. i u nemački vermaht. Kratko prije pada Berlina je zarobljen i biva interniran kao ratni zarobljenik kod američkih a kasnije i briitanskih vojnih snaga.
Posle otpuštanja iz zarobljeništva neko vreme radi kao pomoćni radnik na gradilištima. Maturira 1946. godine i upisuje pravni fakultet u Haleu i Lajpcigu koji i završava 1949. godine, u vremen kada je osnovana komunistička Istočna Nemačka. Posle bega u Zapadnu Nemačku 1952. godine, priprema i 1954. polaže državni ispit Hamburgu, čime dobija advokatsku licencu. 1956. godine postaje naučni asistent parlamentarnog kluba nemačkih liberala, čiji je i predsedavajući između 1959. i 1965. godine.
Hans Ditrih Genšer je oženjen Barbarom Genšer, ima jednu kćerku i sa porodicom živi u Vahtbergu kod Bona.
Politička karijera uredi
1945. postaje član Nacističke stranke. Od 1946. do 1952. bio je član Liberalne demokratske partije Nemačke, jedne od satelitskih stranaka vladajuće partije u Istočnoj Nemačkoj. Od 1952. godine je član Slobodne demokratske partije Nemačke, koja je delovala u Zapadnoj Nemačkoj.
Izabran je za člana parlamenta 1965. u izbornoj jedinici Bremen koje mesto drži sve do 1998.
Bio je ministar unutrašnjih poslova Savezne Republike Nemačke u vladi Vilija Branta (1969 — 1974.). Tada su liberali bili u koaliciji sa socijaldemokratskom partijom i on pomaže Viliju Brantu pri oblikovanju takozvane "istočne politike", koja je označavala približavanje komunističkom istoku. U vladi Helmuta Šmita postaje ministar inostranih poslova i vicekancelar (1974 — 1992.). Posle raspada koalicije, sa pauzom od nepunih mesec dana, nastavlja rad u istom ministarstvu ali ovaj put u vladi Helmuta Kola i u koaliciji sa Hrišćanskom demokratskom unijom. U to vreme je bio jedan od napopularnijih nemačkih političara. Bio je i sa najdužim ministarskim stažom u Nemačkoj (23 godine).
Pomogao je u procesu rušenja komunističkih režima na Istoku, što je dovelo do procesa nemačkog ujedinjenja. Poznat je i kao veliki zastupnik hrvatske nezavisnosti, zbog čega je u Hrvatskoj bio proglašen počasnim građaninom. Suprostavljao se ostalim evropskim ministrima vanjskih poslova i uporno je zastupao stav prema hrvatskoj i slovenačkoj nezavisnosti i što bržem priznavanju nezavisnosti tih jugoslovenskih republika. Po dotadašnjem dogovoru zemalja evropske zajednice, priznanje je trebalo preispitati tek 15. februara 1992. godine, nakon izveštaja Badinterove komisije.
Hans-Ditrih Genšer je, međutin, 19. decembra 1991, po povratku iz Vatikana i po dogovoru sa Austrijom, objavio da će Nemačka priznati nezavisnost Hrvatsku i Sloveniju nezavisno od odluke drugih vlada. Zbog te odluke, Genšer je kritikovan i od tadašnjeg Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Havijera Pereza de Kueljara, koji je upozorio, "da bi priznanje Slovenije i Hrvatske moglo dovesti do širenja sukoba u Jugoslaviji". Stav Nemačke su, međutim, delimično u nastojanju da olakšaju pregovore oko Mastrihtskog ugovora i proces daljeg ujedinjenja Evrope, prihvatile ostale članice Evropske ekonomske zajednice, pa su Hrvatska i Slovenija priznate 15. januara 1992.
1992. godine, na opšte iznenađenje daje ostavku na mesto ministra inostranih poslova SR Nemačke.
Od 1994. godine, Genšer je biop honorarni profesor Oto-Zur instituta za političke nauke Slobodnog univerziteta u Berlinu.
Priznanja uredi
Zbog njegovog priznanja Hrvatske pevale su se u Hrvatskoj pesme "Danke Dojčland". Genšeru je u Hrvatskoj podignuto nekoliko spomenika, a njegovo i ime tadašnjeg kancelara Nemačke Helmuta Kola ponele su i ulice u nekoliko hrvatskih gradova (između ostalog i Trogir). Za vreme parlamentarnih izbora u Hrvatskoj 1992. je tada glavna opozicijska stranka HSLS nastojala iskoristiti njegovu popularnost na plakatima na kojima je pisalo "I Genscher je liberal".
Bio je počasni njegovog rodnog grada, nosilac Velikog krsta francuske počasne legije, počasni doktor nauka lajpciškog univerziteta kao i nosilac drugih priznanja.
