Grapska Gornja
Koordinate: 44° 46′ 12" SGŠ, 18° 04′ 48" IGD
Grapska Gornja je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Doboj koja pripada entitetu Republika Srpska. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 2.297 stanovnika.[1].
| Grapska Gornja | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština/Općina | Doboj |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 2.500 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°46′N 18°05′E / 44.77°N 18.08°E |
| Nadmorska visina | 150-200 m |
  Grapska Gornja Grapska Gornja (Bosne i Hercegovine) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 74223 |
| Pozivni broj | 053 |
Geografija uredi
Lokacija: 44 stepena i 47 minuta sjeverne geografske sirine i 18 stepeni i 6 minuta istocne geografske duzine. Nadmorska visina: 141 do 201. Na juznim-jugozapadnim obroncima Trebave, desnom obalom Rijeke Bosna, sjeverno od grada Doboja, na starom putu Doboj-Modrica, Grapska se prostire od Begovog Brda (pod Kulom) do iza Bara (Pranjkovci-Pranjkovacki potok) . Naselje se prostire sa obije strane Rijeke Grapska u duzini oko 3 km iz pravca jug -jugoistok prema sjeveru-sjeverozapadu. Izvorni dijelovi naselja Grapske: Krdzalici, Hurtici, Hadzici, Durmici, Krajcani, Stara Cesta, Hasanovci, Omerovici (Durmici), Salkanovci, Bare,Polja, Karanfil Mahala (Nova cesta).
Na klimatske uslove koji vladaju na ovim prostorima najviše utiče sjeverni peripanonski dio, koji pripada umjereno–kontinentalnom panonskom pojasu, a to znači da su ljeta topla a zime umjereno hladne, dok prosječna godišnja temperatura iznosi 10 °C. Padavine su uglavnom raspoređene, a najintezivnije su u periodu maj – juni, kada su i najpoterbnije poljoprivrednim kulturama. Prosječno ostvarena količina padavina kreće se od 1000 – 1100 mm/m².
Istorija uredi
Grapska Gornja se prvi puta spominje u zapisanim historijskim dokumentima iz 1429 godine u kojim se opisuje varos Sokol u kome je napisano "Osim navedenih,znacajna i stara srednjovjekovna naselja u okolini Gracanice su: Orahovica, Stipan Polje, Brijesnica, Sinina, Klokotnica, Donja Lohinja, Grabska, Dolnja i Gornja Zelinja. Srednjovjekovne starosti su i nesto manja naselja: Lukavica, Gornja Lohinja, Medvidja, Stanska Rika, Paleznica, Svjetlica i Cvitulja...".[2]
Ime Grapska proizilazi iz rijeci grab( vrsta drveta) sto obrazlozava orginalno (izvorno) i prvo ime naselja Grabska. Ime naselja vremenom se zamijenjuje sa Grapska i kasnije dijeli na Gornja Grapska i Donja Grapska. Na vise podrucja Bosne i Hercegovine zivjelo je domicilno stanovnistvo koji su se nazivali imenom Bogumili, koji su imali svoju Bosansku Vjeru koja je bila razlicita od Pravoslavne ili Katolicke vjere. Stanovnistvo u zupi (nahiji) Sokol kao i ostalim naseljima spomenutim gore su pripadali Bogumilima. Jedan od dokaza je jezik (govorni dijalekt) sa kojim i danas komunicira stanovnistvo sa tog podrucja. Naglasak kao i neke od rijeci Bosanskog Jezika mogu samo da se cuju od stanovnistva na tom podrucju. Drugi dokaz su tradicija i obicaji stanovnistava iz gore navedenih mjesta koji su ostali ne promijenjeni iako je svo stanovnistvo iz tih navedenih naselja tokom Osmalijske vladavine preslo na Islam. (Notes: Dominicilni stanovnici Paleznice su se vremenom selili ili izumrli, tako da je Paleznica danas naseljena doseljenicima sa drugih podrucja). Recimo, prema Islamskom ucenju je dozvoljeno da se rodjaci zene i udaju medjusobno, kao i poligomija sto na podrucju Grapske je ne zamislivo i historijski se nikada nije desilo.Treba da se naznaci da mnoga druga naselja kao sto su pravoslavna naselja oko Grapske, koja su nastala u kasnijim selidbama tokom vladavine Osmanlijskog Carstva, imaju drugi govorni naglasak, kao i neke druge obicaje i tradicionalne obrede.[3]
Prije Osmanlijskog osvajanja Bosne, Grapska je bila u zupi Sokol pod upravom sire oblasti Usora, tako da nakon Osmalijskog zauzimanja i dalje ostaje u sklopu zupe Sokol koja se preimenuje u Nahiju Sokol ali se stavlja pod upravu Zvornickog Sandzaka
Stanovništvo uredi
| Nacionalnost | 1991. | 1971. | 1981. |
| Muslimani | 2.260 (98,38%) | 2.134 (96,51%) | 1.875 (95,76%) |
| Srbi | 27 (1,17%) | 37 (1,67%) | 73 (3,72%) |
| Hrvati | 0 | 1 (0,04%) | 1 (0,05%) |
| Jugosloveni | 6 (0,26%) | 37 (1,67%) | 1 (0,05%) |
| ostali i nepoznato | 4 (0,17%) | 2 (0,09%) | 8 (0,40%) |
| Ukupno | 2.297 | 2.211 | 1.958 |
Privreda uredi
|
Reference uredi
- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ Rusmir Djedovic, "Urbane Prilike i Razvoj Naselja u Nahiji Sokol u 16. i pocetkom 17 stoljeca", Gracnanicki Glasnik, broj 20, Monos d.o.o. Gracanica, 2005, strana 113.
- ↑ Hazim Sabanovic, "Bosanski Pasaluk", SOUR Svjetlost, Sarajevo 1982, strana 202.
Izvori uredi
- Knjiga: "Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.", statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
Vanjske veze uredi
- Sajt opštine Doboj Arhivirano 2011-02-10 na Wayback Machine-u
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Google satelitska mapa (Maplandia)
