Etnografski institut SANU
Etnografski institut Srpske akademije nauka i umetnosti je centralna nacionalna naučno-istraživačka ustanova u Srbiji koja se bavi sistematskim etnološko-antropološkim proučavanjem stanovništva Srbije, kao i kulture srpskog naroda u zemlji i rasejanju.
U okviru projekata Instituta proučavaju se istorijski i savremeni kulturni i društveni procesi i fenomeni vezani za različite vrste individualnih i kolektivnih identitetskih strategija.
Istraživači zaposleni u Etnografskom institutu usmereni su ka istraživanju tradicionalnih i modernih obrazaca i vrednosti narodne kulture (materijalne, socijalne i duhovne), te utvrđivanju pravilnosti kulturnih promena izazvanih lokalnim i globalnim transformacijama i društvenim, ekonomskim i političkim tokovima. Strategija naučno-istraživačkog rada Etnografskog instituta podrazumeva stalno osavremenjivanje i unapređivanje metodološkog i teorijskog rada, kao i rada na regionalnim, tematskim i opštim etnološkim/antropološkim temama i problemima.
U Etnografskom institutu SANU sakupljena je i objavljena obimna etnografska građa. Organizovani su brojni naučni skupovi. Neguju se međunarodna saradnja i bogata izdavačka delatnost. U temelje današnjeg Instituta kao moderne, otvorene i perspektivne naučno-istraživačke ustanove, ugrađen je vredan rad generacija predanih istraživača i naučnika.
U odnosu na organizaciju i sadržaj istraživanja rad Etnografskog instituta može se podeliti u više celina. Do polovine osamdestih godina HH veka istraživana je cela teritorija Srbije i to u oblasti fundamentalnih etničkih istraživanja: etnička slika oblasti; kultura stanovanja; graditeljstvo; privreda; običaji; folkor; istraživanja transformacija kulture nastalih usled industrijalizacije i urbanizacije i velikih javnih radova (na primer, izgradnja kolubarskog basena, HE Đerdap i pruge Beograd–Bar). Takođe, započeto je i proučavanje urbanih sredina. Istraživanja su sistematski organizovana, a njihovi rezultati predstavljani u izdanjima Instituta.
Političke, društvene i demografske promene do kojih je došlo devedesetih godina HH veka donele su nova interesovanja i teme etnoloških istraživanja. Velika pomeranja stanovništva, tranzicioni procesi i novi kulturni i društveni amalgami koji su nastajali u uslovima geografskih i političkih podela, uslovili su primenu savremenih teorijskih i metodoloških pristupa. Zbog raspada SFRJ, društvene i ekonomske krize i nedostatka finansijskih sredstava, ovi procesi, nisu uvek bili praćeni organizovanim i sistematičnim etnološkim istraživanjima. Ipak, i tokom ovog perioda istraživači Etnografskog instituta obavili su veoma važna proučavanja promena čiji rezultati predstavljaju upečatljivo svedočanstvo kulturne istorije Republike Srbije.
Početkom novog milenijuma nastavljen je rad na proučavanju savremenih kulturnih i etničkih procesa. U okviru istraživačkih projekata čiji je nosilac Etnografski institut proučava se nematerijalno kulturno nasleđe, etnički identitet, međuetničke komunikacije i multikulturalnost, savremeni i tradicionalni oblici religioznosti, raznovrsnost aktuelnih kulturnih koncepata.
Istraživači i službenici Etnografskog instituta SANU uredi
Aktom predsednika Komiteta za naučne ustanove, Univerzitet i Velike škole NR Srbije od 10. juna 1947. godine postavljen je za upravnika Etnografskog instituta dopisni član SAN dr Vojislav S. Radovanović, a odmah zatim 5. jula 1947. g. postavljeni su prvi honorarni naučni saradnici: akademici Aleksandar Belić, Dušan Nedeljković, Petar S. Jovanović, pa Jaša Prodanović, Gliša Elezović, dr Borivoje Drobnjaković, Petar Šobajić, Svetozar Tomić, arh. Aleksandar Deroko, arh. Branislav Kojić, dr Vojislav Stojanović, Danica Janković, Hristifor Crnilović, Mirko Barjaktarović, i dr.
Direktori uredi
- Dr Vojislav S. Radovanović, 1947-1957.
- Dr Borivoje Drobnjaković, 1957-1961.
- Dr Mirko Barjaktarović, 1961-1969.
- Arh. Branislav Kojić, 1969-1971.
- Profesor dr Atanasije Urošević, 1971-1973.
- Dr Milorad Vasović, 1974-1978.
- Akademik Petar Vlahović, 1978-1982.
- Dr Milka Jovanović, 1983-1984.
- Dr Desanka Nikolić vršilac dužnosti direktora u 1983.
- Profesor dr Dušan Bandić, 1984-1989.
- Dr Nikola Pantelić.