Diba (oaza)
Diba (arap. دِبَّا, Dibba ili Doba) je ime historijske regije i oaze na sjeveroistočnoj strani poluotoka Musandam uz obalu Omanskog zaljeva, danas podjeljenu između Sultanat Oman i Emirata Fudžaire (Ujedinjeni Arapski Emirati).[1]
Diba
(ar) دِبَّا | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 25°37′N 56°16′E / 25.617°N 56.267°E | |
| Država |  Oman Ujedinjeni Arapski Emirati
|
| Stanovništvo | |
| - Područje utjecaja | 35 000 |
| Vremenska zona | UTC+4 (UTC) |
| Karta | |
  Diba Diba na karti Omana | |
Geografija uredi
Teritorij Dibe leži uz veliki zaljev, to je jedan od rijetkih ravničarskih i plodnih dijelova sa čak 8 vadija[2], u krševitim planinama Hadžara koji pokriva najveći dio Musandama. Zbog tog je Diba od prahistorije bila naseljena, a i danas je relativno gusto naseljena, jer u tom relativno malom prostoru živi oko 35.000 stanovnika.
Diba je danas administrativno podjeljena na tri dijela, koja pripadaju različitim državama: najužnija Diba al-Fudžaira pripada Emiratu Fudžairi (Ujedinjeni Arapski Emirati), odmah do nje leži Diba al-Hisn koja je enklava Emirata Šardže (unutar Emirata Fudžaire), a odmah preko puta omanske granice leži Diba al-Baja koja pripada omanskoj enklavi Musandam.[1]
Između tri Dibe nema nikakvih graničnih kontrole pa stanovnici rade i trguju gdje ih je volja.[1]
Historija uredi
Diba je bila važan trgovački punkt još iz predislamskih vremena, a jedno vrijeme bila je i prijestolnica Omana.[1] Svojevremeno je bila poznata kao luka za izvoz bakra u unutrašnjost Omana.[3]
U historiji je najpoznatija po pobuni koja je izbila 632. ubrzo nakon smrti proroka Muhameda. Pobuna je izbila kad su neki od njenih stanovnika odbili plaćati zekat (dio svojih prihoda namjenjen u dobrotvorne svrhe), a taj čin ortodoksni muslimani shvatili su kao ridu (otpadništvo) pa su nakon tog organizirali pohod na Dibu. On je 633. kulminirao bitkom u kojoj je muslimanska vojska pobjedila pobunjenike.[1] Dva vijeka kasnije, u doba abasidskog kalifa al-Mutadida (870. – 892.), odigrala se još jedna velika bitka kod Dibe, kao etapa u osvajanju Omana, koje je poduzeo tadašnji abasidski guverner Iraka i Bahreina.[1]
Između 1624. i 1648. Dibom su vladali Portugalci, oni su najvjerojatnije izgradili prvu tvrđavu u tom kraju.[1]
Od 19. vijeka južnim dijelom Dibe vlada dinastija al-Kasimi, čiji su članovi od kraja 18. vijeka bili glavni vođe pirata u Perzijskom zaljevu. Njihov vođa Sultan ibn Sakr dodjelio je Dibu kao feud jednom od svojih sinova, pa su njegovi potomci kasnije tvrdili da imaju pravo na Dibu kao nezavisni šeikat.[3] Nakon Britanskog povlačenja iz Perzijskog zaljeva 1971. došlo je do današnje podjele Dibe.
Privreda i transport uredi
Pored luke i trgovine za Dibu je važna i poljoprivreda (povrće[3]), a u novije doba i turizam. Veliki poslodavac u oazi je tvornica cementa u Dibi al-Fudžairi. Diba je cestom povezana jedino s Emiratom Fudžairom jer preko masiva Hadžar na sjeveru Musandama nema cesta.
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 „Enclaves of the Emirate of Sharjah” (engleski). Ozoutback. Arhivirano iz originala na datum 2015-03-23. Pristupljeno 14. 9. 2012.
- ↑ „Musandam Dibba” (engleski). Oasis Palm Tourism. Arhivirano iz originala na datum 2014-06-24. Pristupljeno 14. 9. 2014.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Dibā” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 14. 9. 2012.
