Danilovgrad
Za ostale upotrebe, v. Danilovgrad (razvrstavanje).
Danilovgrad je gradsko naselje u opštini Danilovgrad u Crnoj Gori. Gradsko naselje - Danilovgrad, nalazi se na desnoj obali rijeke Zete. Prema poslednjem popisu iz aprila 2011. u njemu živi 6.852 stanovnika ili 37,09 %, stanovnika opštine, dok na seoskom području živi 11.620 ili 62,91 % stanovništva.
Danilovgrad
| |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 42°33′N 19°06′E / 42.550°N 19.100°E | |||
| Država | Republika Crna Gora | ||
| Region | Centralni | ||
| Opština | Danilovgrad | ||
| Visina | 48 | ||
| Stanovništvo | |||
| - Grad | 6.852 | ||
| Poštanski broj | 81410 | ||
| Pozivni broj | 020 | ||
| Službene stranice www.danilovgrad.me www.volimdanilovgrad.me | |||
Istorija
U okolini Danilovgrada nalaze se ostaci Gradine (Martinići) iz vremena kneza Petra Gojnikovića. Dvor je sagradio knez Mutimir, takođe iz dinastije Vlastimirovića, koji je takođe ovdje sahranjen. Gradina je takođe bila značajna u periodu Nemanjića, a neki smatraju da je u njoj rođen Rastko Nemanjić, osnivač Srpske pravoslavne crkve.
Danilovgrad je najveće naselje u Bjelopavlićkoj ravnici, koja je dobio ime po lokalnom plemenu Bjelopavlići, koje se prvi put pominju u jednom dokumentu, datiranom 4. avgusta 1411. godine, koji se čuva u Istorijskom arhivu Dubrovnika. Danilovgrad se kao mlađe naselje, po prvi put pominje u vrijeme početka njegove izgradnje 1869. Grad je u pravom smislu riječi zaživio tek naredne 1870. godine kada je u saobraćaj pušten most Vojvode Mirka koji je povezao dvije obale rijeke Zete. Ova godina i zvanično se uzima za godinu formiranja Grada na Ćeranića Glavici. On je urbano naselje novijeg datuma i prvi put se javlja na turskoj geografskoj karti 1876. godine, ispisanoj arapskim pismom. Te godine objavljene su dvije turske mape, na kojima se nalazi i prostor Bjelopavlića. Na prvoj karti je obuhvaćeno Primorje, Stara Crna Gora i Brda. Pretpostavlja se, po načinu izrade, da je prva karta rađena ranije ili na osnovu neke druge starije karte kao uzornog obrasca. Ona predstavlja teritoriju Crne Gore nakon Konferencije ambasadora iz kraja 1858. godine, kada su postavljene nove granice između turske carevine i Crne Gore, kojom je vladao knjaz Danilo Petrović-NJegoš.
Na ovoj prvoj karti ne pominju se Bjelopavlići, već se njoj pominje naziv ”Brda” u širem značenju te riječi. Na njoj su, sa nekoliko grešaka upisani toponimi i neki nazivi kao Zeta – voda, i naselja: Osturuk (Ostrog), Zagorak, Kujava, Tvorilo, Frutak, Veleta, Orja Luka, Glavica, Bovan, Razići, dok je Ispuž (Spuž) ovdje označen kao dio turske teritorije.
Danilovgrad je osnovan sa ciljem da bude prestonica Knjaževine Crne Gore. Osnove za ovo plansko naselje je postavio knjaz Nikola Petrović-NJegošu 1870. Grad je dobio ime po Nikolinom prethodniku, knezu Danilu Petrović-NJegošu. Međutim, nakon oslobođenja Podgorice i Nikšića u Crnogorsko-turskom ratu, značaj Danilovgrada je opao.
Geografija
Danilovgrad, odnosno njegovo urbano jezgro, nalazi se na desnoj obali rijeke Zete, u središtu pitome Bjelopavlićke ravnice, u kontinentalnom – središnjem dijelu Crne Gore.
Naseljena mjesta
Grad je oslonjen na brdo Glavica, na 45 metara nadmorske visine. Bandići, Bare Šumanovića, Begovina, Bileća, Bobulja, Bogićevići, Boronjina, Braćani, Brajovići, Brijestovo, Ćurilac, Ćurčići, Dabojevići, Daljam, Danilovgrad, Do Pješivački, Dolovi, Donje Selo, Donji Martinići, Donji Rsojevići, Donji Zagarač, Drakovići, Đeđezi, Đuričkovići, Frutak, Glava Zete, Gorica, Gornji Martinići, Gornji Rsojevići, Gornji Zagarač, Gostilje Brajovićko, Gostilje Martinićko, Gradina, Grbe, Gruda (Grude), Jabuke, Jastreb, Jelenak, Jovanovići, Klikovače, Komani, Kopito, Kosić, Kujava, Kupinovo, Lalevići, Lazarev Krst, Livade, Lubovo, Malenza, Mandići, Mijokusovići, Miogost, Mokanje, Mosori, Musterovići, Novo Selo, Orašje, Orja Luka, Pažići, Pitome Loze, Podvraće, Podglavica, Poljica, Potkula, Potočilo, Povrhpoljina, Požar, Rošca, Ržišta, Sekulići, Sladojevo Kopito, Slap, Slatina, Spuž, Sretnja, Strahinići(Strahinjići), Šobaići, Šume, Tvorilo, Veleta, Vinići, Viš, Vučica, Zagarač, Zagorak, Zagreda, Ždrebaonik i Župa.
Crkva Svete Tekle
Crkva Svete Tekle (Sveta Velikomučenica Tekla), saborni je hram u Danilovgradu, i spada u najstarije sakralne objekte na teritoriji opštine, značajan je vjerski objekat, ali i kulturni spomenik, u kome je satkana heroika ovog naroda. Danilovgrad je počeo da se gradi upravo oko ove svetinje. NJeno utemeljenje, sudeći po narodnoj tradiciji koja je sačuvana do današnjih dana treba tražiti u srednjem vijeku. Nažalost, ne postoje pisani dokumenti koji bi potkrijepili ovo, ali o starom hramu govori tradicija plemena Ćeklića, u Katunskoj Nahiji, koju je zabilježio Petar Šobajić u svom djelu ”Bjelopavlići i Pješivci”. Trag o ovoj crkvi ostavio je, zapisujući predanje, poznati ruski putopisac Pavle Rovinski u svojoj knjizi Etnografija Crne Gore. Kult Svete Tekle jako je izražen i u drugim plemenima Crne Gore koja, očito imaju neku zajedničku vezu sa ovim krajem. Značajno je pomenuti da se oko hrama Svete Tekle odigrala završna borba između Bjelopavlića i Turaka oko čuvene Bitka na Ćuriocu iz 1792. godine. Tadašnju tursku vojsku predvodili su Osman – aga i Husein – aga Mećikukić, koji su bili došli čak i do crkve Svete Tekle, odakle su ih Bjelopavlići žestoko potukli i povratili. Bjelopavlići su uspjeli da nadljudskim naporima poraze daleko brojniju tursku vojsku posijeku glavnog agu od Gusinja, i sačuvaju svoju svetinju. NJegoš je ovu bitku opjevao u Ogledalu srpskom, u pjesmi ”Udar na Ćurilac”.
Demografija
U naselju Danilovgrad živi 3771 punoljetni stanovnik, a prosječna starost stanovništva iznosi 35,1 godina (33,8 kod muškaraca i 36,3 kod žena). U naselju ima 1489 domaćinstava, a prosječan broj članova po domaćinstvu je 3,49.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Crnogorcima (prema popisu iz 2003. godine), a u posljednja tri popisa, primijećen je porast u broju stanovnika.
Demografski grafici i statistike
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stanovništvo prema polu i starosti [3]
Domaćinstva
Domaćinstva
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Znamenite ličnosti
- Veselin Đuranović, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, dužnosnik SR Crne Gore;
- Dragan Đurović, crnogorski političar;
- Borislav Jovanović, crnogorski književnik;
- Blagoje Jovović, zvršilac atentata na Anta Pavelića;
- Zoran Kalezić, pjevač narodne muzike;
- Đoko Pavićević, veteran Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata;
- Ivan Pavićević, srpski političar;
- Zorica Pavićević, crnogorska rukometašica;
- Andrija Radović, crnogorski političar;
- Bajo Stanišić, četnički pukovnik i saradnik okupatora u borbi protiv crnogorskih partizana u drugom svjetskom ratu;
- Petar Škuletić, fudbaler;
Reference
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8764176
- ↑ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2004, ISBN 86-84433-00-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, oktobar 2004, COBISS.CG-ID 8489488
Spoljašnje veze
- Zvaničan sajt - danilovgrad.me