Clyde
Clyde (čita se Klajd, škotsko-gelski: Abhainn Chluaidh) je najpoznatija i najznačajnija rijeka na zapadu Škotske, duga oko 170 km.[1]
| Clyde Uisge Àir | |
|---|---|
 Rijeka Clyde kod Glasgowa | |
| Lokacija | |
| Države |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Pokrajine |  Škotska |
| Gradovi | Greenock, Port Glasgow, Glasgow, Lanark, Bothwell |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina – koordinate | Masiv Lowther (Južni Lanarkshire) 278 m 55° 24′ 23″ N, 3° 39′ 8″ W |
| Ušće – aps. visina – koordinate – vrsta | Dumbarton 0 m 55° 57′ 30″ N, 4° 42′ 30″ W estuarij |
| Dužina | 170 km |
| Vodopadi | Falls of Clyde |
| Hidrologija | |
| Sliv – površina | atlanski 4000 km² |
| Ulijeva se u | Atlanski ocean (Firth of Clyde) |
| Transport | |
| Plovnost | do Glasgowa |
| Luke | Glasgow, Port Glasgow i Greenock |
Geografija uredi
Clyde je kod svog izvora u močvarnom kraju Južnih visoravni bistar i pun riba. Od tamo teče prema sjeveru kroz dolinu omeđenu riječnim terasama nekih 48 km, sve do periferije Biggara. Tu naglo mijenja smjer i skreće na sjeverozapad, i u dužini od 24 km, ima pad od 30 metara, pa ima brojne slapove. Još su veći oni kod sela New Lanark zvani Falls of Clyde, gdje rijeka u dužini od 6,4 km ima pad od 75 m.[1] Taj hidroenergetski potencijal koristio se početkom 19. vijeka za pokretanje predionica pamuka, a danas za rad manjih hidroelektrana.[1]
Kod sela Crossford (Južni Lanarkshire), rijeka ulazi u široku dolinu, poznatu po uzgoju konja pasmine Clydesdale. U svom toku od Hamiltona prema sjeveru, Clyde je bio poznat po rudnicima ugljena i teškoj industriji.[1] Nakon povećanja trgovine sa Novim svijetom u 18. vijeku, tadašnji širok i preplitki Clyde je jaružanjem produbljen, pa je postao plovan do Glasgowa, koji je ubrzo postao veliki industrijski grad i najveći svjetski centar brodogradnje.[1]
Nekad slavna brodogradilišta Clydesida, koja su se prostirala u dužini od 32 km ispod Glasgowa, nisu izdržala međunarodnu konkurenciju koja se pojavila nakon Drugog svjetskog rata. Rijeka doseže svoj estuarij Firth of Clyde, probijajući se kroz brdovit kraj, kod gradova Dumbarton i Greenock.
Od Dumbartona se estuarij Firth of Clyde proteže u dužinu od nekih 105 km, sve do malog otoka Ailsa Craig.[1] Atraktivni estuarij je dugo vremena bio neobično popularna turistička destinacija. Najveće luke u Estuariju Firth of Clyde su Glasgow, Port Glasgow i Greenock.[1]
Sliv Clydea velik je oko 4000 km², i proteže se najvećim dijelom po Central Lowlandsu, točnije po teritoriju regija Južni Lanarkshire, Argyll i Ayrshire.
