Butan (jedinjenje)
Butan, pošto ima izomere obeležava se i sa n-butan, je četvrti pripadnik homologog reda alkana. Racionalna formula butana je CH3CH2CH2CH3. Butan se često koristi i kao naziv za n-butan i za njegov izomer 2-metilpropan (poznat i pod nazivom izobutan), CH3CH(CH3)2.
| n-Butan | |||
|---|---|---|---|
 |
 | ||
| |||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 106-97-8 
| ||
| PubChem[1][2] | 7843 | ||
| ChemSpider[3] | 7555 | ||
| UN broj | 1011 | ||
| ChEBI | 37808 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | C4H10 | ||
| Molarna masa | 58.12 g mol−1 | ||
| Agregatno stanje | Bezbojan gas | ||
| Gustina | 2.48 kg/m3, gas (15 °C, 1 atm) 600 kg/m3, tečnost (0 °C, 1 atm) | ||
| Tačka topljenja |
−138.4 °C (135.4 K) | ||
| Tačka ključanja |
−0.5 °C (272.6 K) | ||
| Rastvorljivost u vodi | 6.1 mg/100 ml (20 °C) | ||
| Opasnost | |||
| EU-klasifikacija | Visoko zapaljiv (F+) | ||
| NFPA 704 |
 4
1
0
| ||
| Tačka paljenja | −60 °C | ||
| Tačka spontanog paljenja | 500 °C | ||
| Eksplozivni limiti | 1.8 - 8,4 % [4] | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna alkani | Propan; Pentan | ||
| Srodna jedinjenja | Izobutan; Ciklobutan | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Butan je veoma zapaljiv, slabo rastvorljiv gas.
Reakcije i primena uredi
Na vazdugu butan sagoreva na ugljen dioksid i vodenu paru:
- butan + kiseonik -> ugljen dioksid + vodena para
Ukoliko je vazduh zagađen, umesto ugljen dioksida mogu nastati i čađ ili ugljen monoksid. Granice zapaljivosti u smesi sa vazduhom (u zapreminskim procentima gasa u vazduhu) su 1,9 ÷ 8,5 vol% (uz prisustvo izvora upaljenja). Butan je jedan od dva glavna sastojka „plina“ ("propan-butan“, tj. tečni naftni gas - TNG) koji se koristi za kuvanje, a takođe i kao pogonsko gorivo za vozila ("autogas" - TNG). Usled oštećivanja ozonskog omotača zemlje od freona povećava se primena izobutana u rashladnim uređajima.
Izvori uredi
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ „MSDS Butane”.
