Bruno Zevi
Bruno Zevi (Rim, 22. januar 1918. — Rim, 9. januar 2000.), tallijanski historičar umjetnosti, univerzitetski profesor, pisac, filozof i političar.
| Bruno Zevi | |
|---|---|
 Portret Brune Zevija | |
| Rođenje | 22. januar 1918. — Rim Rim, .svg){kind=small} Kraljevina Italija |
| Smrt | 9. januar 2000. Rim,  Italija |
| Nacionalnost | Talijan |
| Zanimanje | Historičar umjetnosti |
Zevi je bio veliki polemičar i kritičar pojava povratka klasicizmu u suvremenoj arhitekturi, socijalist u mladosti a liberal u starosti - uvijek jako društveno angažiran na strani slobode i čovjeka.
Biografija uredi
Studentski dani uredi
Bruno Zevi rođen je u jednoj od najstarijih židovskih porodica u Rimu. [1]. Nakon završetka srednjoškolskog obrazovanja Zevi se 1933, upisao na Arhitektonski fakultet na Univerzitetu Sapienza u Rimu. Zbog antisemitskih zakona, Zevi je bio prisiljen napustiti studij 1939. [1]. Nakon tog otišao je u London i upisao treću godinu arhitekture, a nakon tog u Ameriku. Tu je nastavio studirati arhitekturu kod Walter Gropiusa na Harvard. U Americi se oženio 1940 oženio za talijansku novinarku i književnicu Tulliu Calabi [2] tu se upoznao i sa djelima Frank Lloyd Wrighta, koji je bio pionir i vodeći arhitekt organske arhitekture. Nastavio se boriti protiv fašizma pišući Quaderni italiani (Talijanske bilježnice) kritičke tekstove protiv Mussolinijeve vlasti. U jeku ratnih zbivanja Zevi se vratio u London 1943, gdje je radio kao reporter na radio stanici namjenjenoj Talijanima Giustizia e Libertà [1]i kao prevodilac.
U Italiju se vratio 1944 i odmah postao član Partije akcije (Partito d'Azione)[1], već 1945 i izdao knjigu Verso un’architettura organica koja mu je donijela svjetsku slavu, i ponudu da predaje na arhitektonskom fakultetu u Veneciji. [3]
Karijera univerzitetskog profesora uredi
Od 1945 Bruno Zevi predaje historiju arhitekture na Univerzitetu u Veneciji. Od 1963 postao je profesor na Sapienzi u Rimu[3], i član Međunarodne arhitektonske akademije (IAA) iz Sofije u Bugarskoj.
Zevi kao pisac i izdavač uredi
1948 izdao je knjigu Saper vedere l’architettura (Kako gledati arhitekturu) - koja je postala obligatna knjiga na mnogim fakultetima historije umjetnosti i arhitekture. (između ostalih i na zagrebačkom univerzitetu). Zevi je ustvrdio tada revolucionarnu činjenicu - danas potpuno jasnu, da je arhitekturu nemoguće razumjeti, a da se ne uđe u nju, da se svati i njena temeljna vrijednost - prostor. Dakle arhitektura nisu dvodimenzionalne slike - fasada, već trodimenzionalni objekti koje je moguće pravilno vrednovati, jedino kad se u tim prostorima kreće.
Od 1955 Bruno Zevi ima stalnu kolumnu o problemima arhitekture i dizajna u utjecajnim talijanskim tjednicima "Cronache" i "L'Espresso". Od 1954 do svoje smrti 2000 bio je izdavač i urednik magazina L'architettura. Cronache e storia
Zevi je bio žestoki protivnik klasicističke arhitekture reda i simetrije, koju je on tumačio kao produženu ruku političke dikrature i represije. On je izlažio svojih sedam principa ili "antizakona" moderne arhitekture kojima se može isčitati arhitektonski jezik ; Le Corbusiera, Gropiusa, Mies van der Rohea i Wrighta. Umjesto dotadašnjih klasičnih principa učenih na Umjetničkim akademijama, koje su se fokusirale na apstraktne principe; reda, proporcije i simetrije. Zevi je predstavio svoj alternativni sistem komunikacije, kojeg karakterizira slobodno tumačenje sadržaja i funkcije, sa naglascima na razlike i disonance, dinamičko isčitavanje multidimenzionalnih vizija, i nezavisnu interakciju elemenata. Organski spoj inženjerstva i projektiranja, koncept živog prostora projektiranog za upotrebu i potreba da se objekti uklope u svoje okruženje. Na taj način je anticipirao buduća rješenja postmoderne arhitekture.
Pokret moderne arhitekture uredi
Zevi sudjelovao na utjecajnom međunarodnom simpoziju o arhitekturi "Mensch und Raum" (Čovjek i prostor) na Tehničkom univerzitetu u Beču (Technische Universität Wien) 1984, na kojem su uzeli učešće i uticajni teoretičari arhitekture; Justus Dahinden, Ernst Gisel, Jorge Glusberg, Otto Kapfinger, Frei Otto, Ionel Schein, Dennis Sharp, Paolo Soleri i Pierre Vago.
Zevi se tad beskompromisno obrušio na tendencije u modernoj arhitekturi koje je on vidio kao povratak u klasicizam. Čak je kritizirao i one arhitekte kojima se divio, Gropiusa, Miesa i Aalta - rekao je kad oni projektiraju simetrične zgrade, to je njihov čin predaje, odnosno nedostatak stvarne kreativne mašte i modernog koda. On je u tome vidio njihovu slabost i nazadovanje i bijeg u poznatu matricu klasicizma.
Društveni angažman uredi
Bruno Zevi, osim svog profesionalnog angažmana, bio je uvijek jako društveno angažirana osoba - njegova politička politička opcija, bila je obrana temeljnih građanska prava. Za vrijeme fašizma bio je član tajnog pokreta Pravda i sloboda (Giustizia e Libertà). Nakon povratka u Italiju bio je član Partije akcije (Partito d'Azione 1942 - 1947). Nakon tog je pristupio Talijanskim radikalima, kao njihov član bio je zastupnik u talijanskom Parlamentu 1987. Bruno Zevi bio je predsjednik Radikala 1988 do 1991, kad je odstupio[1], nakon toga bio je njihov počasni predsjednik do 1992. Iz Radikala je istupio 1992 u znak protesta kad su oni pristali poslati svoje zastupnike u Evropski parlament u istu parlamentarnu skupinu u kojoj sjede i članovi francuskog Nacionalnog fronta - Jean-Marie Le Pena. Nakon razočaranja sa Radikalima, bio je jedan od osnivača Partije akcije liberalsocijalista (Partito d'Azione Liberalsocialista) 1998. godina.[1]
Izabrana djela Bruna Zevia uredi
- Verso un’architettura organica (Prema organskoj arhitekturi)), Einaudi, Torino 1945
- Saper vedere l’architettura, Einaudi, Torino 1948 (kod nas izdano kao Kako gledati arhitekturu, Savremena štampa, Beograd, 1966)
- Storia dell’architettura moderna, Einaudi, Torino 1950
- Il linguaggio moderno dell'architettura, Einaudi, Torino 1973
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Antifascismo, biografia Bruno Zevi(pristupljeno 9.03.2011.
- ↑ Donadio, Rachel (27 January 2011). „Tullia Zevi, 91; Led Italian Jewish Community”. The New York Times: str. 23. Pristupljeno 4. februar 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Bruno Zevi | News | The Guardian (pristupljeno 9.03.2011.
