Breda
Breda je grad od 170.349 stanovnika i općina (gemeente) u nizozemskoj provinciji Sjevernom Brabantu. Na širem području grada živi 311.659 ljudi.[1]
Breda
| |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 51°34′N 4°48′E / 51.567°N 4.800°E | |||
| Država |  Nizozemska
| ||
| Provincija |  Sjeverni Brabant
| ||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | Paul Depla | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 129.15 km² | ||
| Visina | 8 m | ||
| Stanovništvo (2007) | |||
| - Urbano područje | 170.349 | ||
| - Područje utjecaja | 311.659 | ||
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) | ||
| Poštanski broj | 4800 | ||
| Pozivni broj | 076 | ||
| Službene stranice www:breda.nl | |||
| Karta | |||
  Breda Breda na karti Nizozemske | |||
Geografija uredi
Breda leži na jugu Nizozemske, na ušću rijeka Mark i Aa.[1]
Historija uredi
Za ranog srednjeg vijeka Breda je bila feudalni leno lokalnih grofova, vazala Svetog Rimskog Carstva. Prvi poznati gospodar grada bio je Godfried (1125–1170), a njegova porodica vladala je gradom do 1327. kada su grad prodali Grofoviji Brabant.[1] Breda je status grada dobila 1252. godine, a od 1404. je ženidbom postao posjed dinastije Nassau[1] čiji je najpoznatiji predstavnik bio Willem Oranski (1533–1584). Grad je utvrđen za vladavine grofa Hendrika III (1531–1536) koji je obnovio stari zamak, sagrađen od strane njegovog predhodnika Jana III 1350. godine. Ta utvrda na rijeci Mark imala je izuzetnu stratešku ulogu sve do 19. vijeka.[1]
U Bredi je 1566. sklopljen Geuzen, prvi sporazum holandskih gradova protiv španjolske dominacije, ali su grad ubrzo nakon tog 1581. okupirali Španjolci. Već 1590. ga je oslobodio grof Maurits Oranski, ali ta sloboda nije bila dugog vijeka jer su ga Španjolci ponovno zauzeli 1625. godine. Njihovu pobjedu ovjekovječio je španjolski slikar Velázquez na slici Predaja Brede iz 1636. godine. Holanđani su 1637. ponovno oslobodili Bredu pod vodstvom Frederika Hendrika Oranskog. Tek nakon potpisivanja Westfalskog mira 1648. grad je konačno podpao pod Nizozemsku.[1]
U Bredi je jedno vrijeme boravio i prognani engleski kralj Charles II koji je upravo tu 1660. izdiktirao svoje uvjete za povratak na engleski tron. U Bredi je 1667. potpisan mirovni ugovor kojim je završio drugi pomorski rat između Nizozemske i Engleske. Njime je potvrđeno pravo Englezima nad kolonijama New York i New Jersey, a Holanđanima nad njihovim kolonijama u Istočnoj Indiji i Holandskoj Gvajani. Engleski kralj William Oranski uspio je 1696. dovršiti svoj dvorac u gradu, u kom se danas nalazi Kraljevska vojna akademija. Za vrijeme francuske revolucije grad su okupirali Francuzi i držali ga pod svojom vlašću sve do 1813. godine.[1]
Znamenitosti uredi
Najveće znamenitosti Brede su srednjovjekovna gotička crkva Grote Kerk s tornjem visokim 97 metara, koja je danas protestanska crkva. Tu je i gradska vijećnica iz 1766. i neobarokna crkva Sint Antonius iz 1869. koja je katedralna crkva katoličke biskupije.[1] Pored tog grad ima i nekoliko vrlo vrijednih muzeja, kao što su MOTI (grafički dizajn), Museum Oorlog & Vrede (Muzej rata i mira) i Bierreclame (Muzej pivskih etiketa, ambalaže i reklama).[1]
Privreda uredi
Breda je industrijski grad u kom se proizvode prehrambeni proizvodi, strojevi, šibice i celuloza.[1]
