Bilbao
Bilbao je grad od 345,110 stanovnika[1] na sjeveru Španjolske, on je administrativni centar Baskijske Autonomne Zajednice i Provincije Biskaja.[2]
Bilbao
| |
|---|---|
.jpg) | |
| Koordinate: 43°15′N 2°55′W / 43.250°N 2.917°W | |
| Država |  Španjolska
|
| Autonomna zajednica | Baskija |
| Provincija | Biskaja |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Juan María Aburto |
| Površina | |
| - Ukupna | 41.3 km²[1] |
| Visina | 19 metara[1] |
| Stanovništvo (2017.) | |
| - Grad | 345,110[1] |
| - Gustoća | 8,354 stan / km²[1]> |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 48001–48015 |
| Pozivni broj | 944 |
| Karta | |
  Bilbao Pozicija Bilbaa u Španjolskoj | |
Konurbacija Veliki Bilbao koja se proteže duž estuarija rijeke Nervión u dužinu od nekih 15 km ima 875,552 stanovnika.[2][3]
Geografske karakteristike uredi
Bilbao leži u estuariju rijeke Nervión udaljen 11 km od Biskajskog zaljeva.[2]
Grad je podijeljen na dva karakteristična dijela - industrijski koji se nalazi na lijevoj (istočnoj) obali Nervióna, u kom se nalaze tvornice i stambeni kvartovi radničke klase i historijski dio na desnoj obali.[2]
Jezgru historijskog centra formiraju - Siete Calles (sedam paralelnih ulica), koje vode do srca historijskog centra, gdje se nalazi gotička katedrala Santiago (14. vijek), trg Plaza Nueva sa početka 19. vijeka) i renesansne crkve San Antonio, Santos Juanes i San Nicholas.[2] Nakon 1890. nekoliko tadašnjih gradova na lijevoj obali rijeke anektirano je u općinu Bilbao, taj dio grada danas je administrativni - financijski i trgovački centar. Lijevu i desnu obalu povezuje devet mostova.[2]
Historija uredi
Bilbao je izrastao kao naselje pomoraca na obalama estuarija rijeke Nervión. Njegovi stanovnici počeli su trgovati željeznom rudom koje je tad bilo u velikim količinama duž istočne obale rijeke, vrlo brzo počeli su od nje proizvoditi razne predmete po kojima su postali poznati u Evropi. Tom naselju pomoraca i kovača, prvu povelju o gradskim pravima izdao je 1300. feudalni vladar Biskaje Don Diego López de Haro.[2]
Njegova luka jedna od najsigurnijih u opasnom Biskajskom zaljevu, zahvaljujući transportu po rijeci postala je centar za izvoz vune iz Burgosa i unutašnosti Kastilje u Flandriju.[2] Bilbao je 1511. dobio pravo da kao i Burgos ima vlastiti trgovački sud koji je mogao donositi zakone u formi dekreta. Posljednji od njih objavljen 1737. bio je baza za izradu prvog španjolskog trgovačkog zakonika 1829.[2] Tokom 18. vijeka Bilbao je doživio veliki procvat zahvaljujući intenzivnoj trgovini sa Španjolskim američkim kolonijama. U vrijeme Španjolskog rata za nezavisnost (1808.-14.) grad su oslobodile francuske trupe, a za vrijeme Karlističkih ratova je čak četiri puta opsjedan. Vjerojatno su upravo te opsade razvile snažan duh zajedništva kod njegovih stanovnika koji se nakon 1874. usmjerio prema industrijalizaciji.[2]
Bilbao je kao jedna od najvažnijih španjolskih luka, početkom 1870-ih doživio brzu industrijalizaciju, baziranu na izvozu željezne rude uz razvoj brodogradnje i metalurgije. Procvat industrije privukao je radnik]]e iz drugih dijelova Španjolske, ali je njihov dolazak uskoro izazvao reakciju u obliku baskijskog nacionalizma, to stanje naročito se zaoštrilo kad je nastupila kriza u brodogradnji i metalurgiji 1960-ih i 70-ih.[2]
Stanje se počelo popravljati nakon otvaranja Muzeja Guggenheim Bilbao 1997., kog je projektirao američki arhitekt Frank Gehry. Ta maštovita zavojita građevina od titana, privukla je velik broj turista. Uz to je tokom 1990-ih proveden projekt revitalizacije grada, u sklopu kog su izgrađeni metro, kongresni centar, koncertna dvorana (od 1999. dom simfonijskog orkestra) i rekonstruiran i nadograđen aerodrom.[2]
industrijska postrojenja duž estuarija su srušena, vode Nervióna očišćene, a duž obale kod muzeja uređen kej i podignut poslovno-kulturni centar.[2] Sve to doprinjelo je da su početkom 21. vijeka, prihodi od turizma i uslužnog sektora značajno narasli i ublažili efekt sloma teške industrije.[2]
Privreda, kultura, obrazovanje uredi
.jpg)
Bilbao je i danas jak industrijski centar u kom se proizvodi oprema i dijelovi za željeznicu, automobile i industriju (Gestamp R&D Bizkaia, CIE Automotive [4]), aeronautička oprema, kemikalije, alati, guma i papir. Ribarstvo još uvijek značajno pridonosi ekonomiji grada.[2]
Bilbao je i velik obrazovno - kulturni centar sa dva univerziteta; Univerzitet Deusto, osnovan 1886. i Univerzitet Baskije (1968.) i brojnim muzejima.[2]
Pobratimski gradovi uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Spain: País Vasco (Euskal Herriko)” (engleski). City population. Pristupljeno 14. 07. 2018.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 „Vizcaya” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 16. 7. 2018.
- ↑ „Bilbao and its area” (engleski). Escuelas Internacionales para la Educación. Arhivirano iz originala na datum 2017-10-28. Pristupljeno 15. 07. 2018.
- ↑ „The Basque Country’s automotive secto” (engleski). Invest in Basque Country. Pristupljeno 16. 7. 2018.
