Asmara
Asmara (tigrinja: Asmera) je najveći i glavni grad države Eritreje. Broji 563.930 stanovnika,[2] od kojih su polovica kršćani, a polovica muslimani.[1] Asmara ima Univerzitet osnovan 1958. koji se u to vrijeme zvao se Katolički koledž Santa Famiglia. Grad ima i međunarodni aerodrom, izgrađen 1962. koji se nalazi 4 km jugoistočno od centra grada.[1]
Asmara
Asmera | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 15°20′N 38°56′E / 15.333°N 38.933°E | |
| Država |  Eritreja
|
| Regija | Regija Maekel |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | Tewelde Kelati |
| Površina | |
| - Urbano područje | 12.158 km² |
| - Područje utjecaja | 2805 km² |
| Visina | 2325 m[1] |
| Stanovništvo (2009.) | |
| - Urbano područje | 563.930[2] |
| - Urbana gustoća | 53.38 stanovnika/km² |
| Vremenska zona | UTC+3 (UTC+3) |
| Karta | |
  Asmara Položaj Asmare u Eritreji | |
Historija uredi
Asmara je po legendi osnovana u 13. vijeku, kada su tu živjela četiri klana plemena Gheza – Gheza Gurtom, Gheza Shelele, Gheza Serenser i Gheza Asmae.[3] Na poticaj svojih žena, muškarci su konačno ujedinili svoja četiri klana i uspjeli porazili pljačkaše koji su terorizirali taj kraj. Nakon pobjede naselje je dobilo ime Arbaete Asmara što je na Tigrinja jeziku doslovno značilo "četvoro ujedinjenih". Vremenom je Arbaete otpao i ostalo je samo Asmara, iako u gradu još uvijek postoji zona, koja se zove Arbaete Asmara. Po jednoj drugoj legendi, tu je Kraljica od Sabe rodila svog sina Menelika I.[3]
Sve do kraja 19. vijeka Asmara je bila samo jedno od tigranjskih sela, njen procvat počeo je nakon Prvog italijansko-abesinskog rata (1895. – 1896.) kada je postala glavni grad talijanske kolonije Eritreje, odlukom guvernera Martinija 1897. koji je radije odabrao nju zbog povoljnije klime, nego luku Masava na crvenomorskoj obali.[3] Zbog tog i danas grad ima brojne tragove talijanske prisutnosti: od urbanizma i gradske infrastrukture, arhitekture i nekih kulinarskih običaja. U gradu i danas ima brojnih talijanskih lokala koji nose svoja stara talijanska imena: Bar Vittoria, Pasticceria moderna, Casa del formaggio, Ferramenta...
Asmara je bila mali gradić sve do 1934. kad je postala baza za talijansku invaziju na Etiopiju za Drugog italijansko-abesinskog rata (1935. – 1936.) kada je grad naglo narastao i razvio se u veliki centar Italijanske Istočne Afrike.[1] Grad je 1939. imao 98.000 stanovnika, od toga čak 53.000 Talijana koji su se počeli masovno doseljavati, pogotovo sa siromašnog i prenapučenog juga. Oni su u Asmari osnovali brojna poduzeća i bitno unaprijedili lokalnu privredu.
Taj nagli rast zaustavljen je 1941. kad su Asmaru zauzeli Britanci i držali pod svojom vlašću sve do 1952., kad je Eritreja ušla u federaciju sa Etiopijom.[1] U Asmari je djelovala radio stanica američke vojske Kagnew Station, i manja vojna baza uz nju od kraja 1942. do 1977. nakon Etiopsko-eritrejskog rata, Asmara je postala prijestolnica nezavisne Eritreje 1993.[1]
Za razliku od mnogih drugih gradova u Eritreji, Asmara je iz Etiopsko-eritrejskog rata izašla relativno neoštećena, jer su se etiopske snage povukle iz grada bez borbe.[3] Nakon trideset godina etiopske vladavine koja je za grad uglavnom značila stagnaciju i propadanje, grad se nakon stjecaja nezavisnosti pokušava obnoviti i modernizirati.[3]
Asmara je urbanistički dobro planiran grad s ortogonalnim planom ulica. Uz glavnu ulicu zasađena je aleja s palmama, a uz nju leže najveće i najznačajnije građevine: Rimokatolička katedrala (1922.) i Velika džamija (1937.).[1] Ostale značajne građevine u gradu su nekadašnje palače (danas sjedišta vladinih ureda): Skupština Eritreje i ostale zgrade ministarstava, saborna crkva Svete Marije (sjedište Etiopske pravoslavne crkve).[1]
Geografija uredi
Asmara leži na stjenovitom platou na nadmorskoj visini od 2325 m, na sjevernom rubu Etiopske visoravni. Udaljena je svega 65 km od crvenomorske obale i luke Masavaa (sjeveroistok).[1] Taj plato dijeli Eritreju na zapadne nizine i istočno crvenomorsko primorje. Kraj oko Asmare je vrlo plodan, posebno dio prema jugu i regiji Debub. Zapadno od visoravni na kojoj leži Asmara proteže se velik polusušni brežuljkasti kraj sve do granice sa Sudanom.
Klima uredi
Asmara ima rijetku verziju savanske klime po Köppenovoj klasifikaciji klime, s ljetom koje nije prevruće i s blagim zimama. Budući da leži na nadmorskoj visini od 2325 m, ima relativno umjerenu klimu, usprkos tome što leži vrlo blizu pustinjskog kraja. Sezona oborina je vrlo kratka i traje od jula do augusta kad padne oko 60 % svih oborina, a to je oko 520 milimetara godišnje.[4] Nasuprot tome u januaru i februaru koji su najsušniji mjeseci, u prosjeku padne samo 7 mm kiše, dok snijeg pada izuzetno rijetko. Prosječno najviša temperatura u gradu je oko 23 °C, a najniža 8 °C.[4]
| Klimatološki medijani za Asmara | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 22 | 23 | 25 | 25 | 25 | 24 | 21 | 21 | 23 | 22 | 21 | 21 | 23 |
| Srednji minimum (°C) | 4 | 5 | 7 | 8 | 10 | 10 | 11 | 11 | 8 | 8 | 6 | 4 | 8 |
| Precipitacija (mm) | 5 | 2 | 15 | 33 | 41 | 38 | 175 | 155 | 15 | 15 | 20 | 3 | 517 |
| Izvor: [4] | |||||||||||||
Privreda i transport uredi
Grad je prije svega trgovačko središte za poljoprivredne i stočarske proizvode, ali ima i nešto industrije, sačuvane iz talijanskih vremena. Danas se proizvodi tekstil, obuća, gazirana pića i štavi koža.[1] Grad je povezan željeznicom sa crvenomorskom lukom Masava još na početku 20. vijeka,[1] a cestama sa Sudanom i Etiopijom.
Gradovi prijatelji uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Asmara” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 5. 1. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 „The largest cities in Eritrea, ranked by population” (engleski). Mongabay.com. Pristupljeno 5. 1. 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „History of Asmara” (engleski). Commune de Asmara. Pristupljeno 5. 1. 2012.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Monthly Averages for Asmara, Eritrea”. The Weather Channel. Pristupljeno 5. 1. 2012.
