Arktički krug
Arktički krug ili sjeverna polarnica je jedna od pet najvažnijih paralela u kartografiji kojim se prikazuju karte Zemlje. Ona se nalazi na geografskoj širini od 66°30' sjeverno od ekvatora.[1]
| Arktički krug | |
|---|---|
 | |
Karakteristike uredi
Arktički krug je južna granica područja u kojem najmanje jedan dan (ili više) svake godine, Sunce uopće ne zalazi (tzv. polarni dan) tokom ljetnog solsticija, to je 21. 6.[1] Isto tako postoji i jedan dan kad sunce uopće ne izlazi za vrijeme zimskog solsticija (polarna noć), a to je 21. 12. Dužina kontinuiranog dana ili noći povećava se progresivno kako se ide prema sjeveru, tako na početku Arktičkog kruga to traje jedan dan, dok na Sjevernom polu traje šest mjeseci.[1]
To se dešava zbog nagiba Zemlje, koja ima otklon od 23,5° od svoje vertikale, pa je tokom ljetnog solsticija Sunce iznad Sjevernog polarnog kruga, a za vrijeme zimskog solsticija izvan domašaja sunčevih zraka.[1]
Prostor sjeverno od ovog kruga zove se Arktik, a južno od njega leži Sjeverna umjerena klimatska zona.
Sjeverni pol se nalazi na središnjem dijelu ledom prekrivenog platoa velike vodene mase Arktika, koji se sve više otapa, tako da ispunjava sve manje područje unutar Arktičkog kruga. Dužina bilo kojeg dana i noći unutar Arktičkog kruga je obrnuta od onog unutar Antarktičkog kruga.[1]
Historija otkrića uredi
Do Sjevernog pola prvi je došao tek 6. 4. 1909. Amerikanac Robert Peary, iako je već od 16. vijeka bilo istraživača i pomoraca koji su tražili pomorske puteve preko Arktika.
Stanovništvo i geografija uredi
Unutar Arktičkog kruga živi relativno malo ljudi, zbog izrazito hladne klime, ali ipak puno više nego na južnom Antarktičkom krugu. Najbrojnije su 3 zajednice unutar Rusije: Murmansk (325.100 stanovnika), Krasnojarski kraj Noriljsk (135.000) i Vorkuta (85.000). Zatim slijedi Tromsø u Norveškoj (68.000). Za razliku od toga najbrojnija sjevernoamerička zajednica unutar Arktičkog kruga je Sisimiut na Grenlandu, koji ima svega 5.000 stanovnika, a na čitavom prostoru Kanade i Sjedinjenih Američkih Država najveće naselje je Barrow na Aljaski s 4.000 stanovnika.
Arktički krug prolazi preko teritorija osam država: Norveške, Švedske, Finske, Rusije, Sjedinjenih Američkih Država (Aljaska), Kanade, Danske (Grenlanda) i Islanda (samo mali otok Grímsey).
Počevši od nultog meridijana, prema istoku Arktički krug prolazi kroz;
