Wikipedija

Apatin

Apatin je grad i sjedište istoimene opštine u Bačkoj, Vojvodini, Srbiji. Administrativno pripada Zapadnobačkom okrugu.

Apatin

Osnovni podaci
Država  Srbija
Stanovništvo
Geografija
Koordinate 45°40′01″N 18°58′59″E / 45.667°N 18.983°E / 45.667; 18.983
Apatin na mapi Srbije
Apatin
Apatin
Apatin (Srbije)


Koordinate: 45° 40′ 01" SGŠ, 18° 58′ 59" IGD

Nalazi se na lijevoj obali Dunava, koji predstavlja prirodnu granicu s Hrvatskom. Na sjeveru se nalazi Sombor, a na jugu Odžaci.

Istorija uredi

U severozapadnom delu prostranih bačkih ravnica, na levoj obali Dunava, smestio se Apatin, jedan od najlepših gradova Vojvodine.

Izuzetno povoljan geografski položaj, blizina reke i prirodna bogatstva ovog kraja (plodno zemljište, šume pored reke, obilje ribe po ritovima i rukavcima i divljač u šumama) oduvek su privlačili ljude da se ovde naseljavaju, pa se tako još u praistoriji smenjuju kulture Sarmata, Kelta, Gota i drugih naroda.

U I veku, za vreme rimskih osvajanja, naselje je pretvoreno u vojni šanac sa utvrđenjima i imalo je značajnu ulogu u odbrani provincije Panonije. U VI veku dolaze Sloveni, a 896. godine Mađari i na ovom prostoru osnivaju svoju državu u kojoj su ipak Sloveni činili većinu stanovništva.

Apatin se prvi put spominje u pisanim dokumentima 1011. godine, a ime je dobio po opatiji Kaločke biskupije.

U XIV i XV veku na ovim prostorima su feudalna imanja, čiji su gospodari podigli dvorce oko kojih se naseljavaju ribari, lovci, lađari i vodeničari. Apatin se 1417. godine spominje kao posed Stefana Lazarevića. Pod tursku vlast pao je 1541. godine i bio pod njom punih 140 godina.

Deo izbeglica iz velike seobe pod Arsenijem Čarnojevićem 1690. godine naseljava se u Apatinu, Somboru i Prigrevici. 1748. godine u Apatin dolaze nemački kolonisti, a srpska naselja su silom raseljena, uglavnom u Stapar. Kolonisti su došli iz raznih krajeva. Sabirni centar je bio u Ulmu, a odatle su prevoženi Dunavom do Apatina, koji je postao glavna baza nemačke ekspanzije u Vojvodini, dobijajući pritom i posebnu podršku u razvoju. Nedaleko od pristaništa podignuta je crkva i izgrađen centar sa trgom. Podižu se javne zgrade, škole, ribarske stanice, zanatske radionice i stambene zgrade. Dvorska komora ubrzano podiže i privredne objekte: 1756. pivaru i pecaru, a 1764. jednu od najvećih tekstilnih radionica u Bačkoj. 1760. godine Apatin je proglašen za grad i stalno trgovište sa posebnim statusom.

Krajem XVIII veka katastrofalna poplava prodrla je u stari centar, uništila ga sa svim objektima, te sa sobom odnela i pola naselja. Novi centar formiran je severoistočno od Pivar e, čime je utemeljeno uobličavanje grada koje se u velikoj meri sačuvalo i do danas. Tokom XVIII i prve polovine XIX veka Apatin je doživeo snažan ekonomski uspon, pre svega zahvaljujući zanatstvu, trgovini i brodogradnji. Već 1869. godine osnovane su banke i štedionica, čime su otvorena vrata i ubrzanom industrijskom razvoju. Veliki broj ciglana (36) proizvodio je ciglu i crep, a njima su građeni i pokriveni mnogi objekti u Beču i većina u Pešti. 1912. godine Apatin je povezan železničkom prugom sa Somborom i Sontom. 1920. godine osnovano je brodogradilište, koje je u novije vreme modernizovano i jedino na celom toku Dunava opremljeno specijalnim liftom za brzo izvlačenje brodova na dok.

Posle kapitulacije Jugoslavije 1941. godine Apatin je ušao u sastav Hortijeve Mađarske. Za vreme Batinske bitke front se protezao sve do Apatina i Bogojeva, a sam grad je postao prava ratna baza. Partizanske jedinice oslobodile su Apatin 24. oktobra 1944. godine.

Prema planu kolonizacije, novembra 1945. godine, u Apatin su stigle prve boračke porodice iz Like i nacionalni sastav grada je promenjen. Do 1953. godine ukupno je naseljeno 1.061 porodica sa 6.258 članova.

Stanovništvo uredi

Etnički sastav 1910 [1] uredi

Nijemci Mađari Židovi Srbi
11661 1061 126 71

Stanovništvo uredi

Apatin je opština koja po popisu iz 2002. godine ima 32.813 stanovnika. Od ukupnog broja stanovnika ove opštine najviše je Srba i to 20.216 ili nešto malo više od 61%. Približno isti broj je upisanih Mađara i Hrvata: 3.785 stanovnika apatinske opštine izjasnilo se kao Mađari, a 3.766 stanovnika se izjasnilo da je hrvatske nacionalnosti.

Stanovništvo apatinske opštine čine još i Rumuni kojih je 1.191, Crnogorci kojih je 109, Jugoslovena je 727, Albanaca je 26, Bošnjaka 3, Bugara 2, Bunjevca 41 i samo jedan Goranac. Kao Makedonci izjasnila su se 32 stanovnika ove opštine, Muslimana je 45, Nemaca 159, Roma 524, Rusa 6, Rusina 9, Slovaka je 39, Slovenaca 25, Ukrajinaca 3, a kao ostali izjasnio se 81 stanovnik opštine Apatin.

U apatinskoj opštini u kategoriju Neopredeljeni upisalo se 1893 popisanih, u kategoriji Nepoznato upisano je 71 lice, dok je regionalnu pripadnost iskazalo 59 stanovnika ove opštine.

U samom gradu Apatinu živi 19.289 stanovnika, u Kupusini 2.370, Prigrevici 4.786, u Svilojevu 1.354, doku u Sonti živi 4.994 stanovnika. U apatinskoj opštini, u odnosu na popis iz 1991. godine, prisutan je prirodni priraštaj, ali samo na nivou grada Apatina, dok je u seoskim sredinama primetan negativan natalitet. Tako u gradu Apatinu danas živi 1.379 stanovnika više nego 1991. godine, dok su seoske zajednice "siromašnije" za 370 stanovnika.

Privreda uredi

U opštini Apatin izvoz je u prvih deset meseci protekle godine bio veći od uvoza i to sa indeksom od 107,12%. Konkretnije, apatinska opština izvezla je robe u vrednosti od 11.863.867 $, dok je za isti period uvezeno robe u vrednosti od 11.074.962 $.

Privatizacija uredi

Putem javne aukcije i tendera u apatinskoj opštini privatizovano je 10 preduzeća i to "Apatex", brodogradilište "Apatin", "Apos", "Hladnjača", "Korpara", "Metal", "Podunavlje", "Prvi maj", "Vojvodina", svi iz Apatina i društveno preduzeće "Sonta" iz Sonte. Prodajna cena svih navedenih preduzeća iznosila je 162.283.000 din, dok je minimum investicija u ova preduzeća 146.382.000 din. Ukupan broj zaposlenih u privatizovanim preduzećima, u momentu njihove prodaje, bio je 1.456.

Istaknute ličnosti uredi

Reference uredi

  1. ↑ Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka, I. knjiga., Zagreb : Bibliografski zavod d.d., 1925., str. 67.

Vanjske veze uredi

  Portal Srbija
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Apatin&oldid=41422347