Američki prijatelj
Američki prijatelj (njemački Der Amerikanische Freund) zapadnonjemačka je krimi-drama iz 1977. koju je režirao Wim Wenders. Glavne uloge tumače Bruno Ganz kao Jonathan Zimmermann, smrtno bolestan čovjek koji pristaje postati ubojica u zamjenu za novac koji mu nudi kriminalac Tom Ripley kojeg glumi Dennis Hopper. Iako se radnja uglavnom labavo zasniva na romanu Ripley's Game iz 1974., koristi i elemente romana Ripley Under Ground, također od autorice Patricije Highsmith. Izvorni roman je drugi put adaptiran istoimenim filmom iz 2002.
| Der Amerikanische Freund | |
|---|---|
 Službeni plakat filma | |
| Režija | Wim Wenders |
| Scenario | Wim Wenders roman Ripley's Game Patricia Highsmith |
| Uloge | Bruno Ganz Dennis Hopper Lisa Kreuzer |
| Muzika | Jürgen Knieper |
| Fotografija | Robby Müller |
| Montaža | Peter Przygodda |
| Distribucija | Axiom Films |
| Datum(i) premijere | 24. lipnja 1977. |
| Trajanje | 127 min. |
| Zemlja |  Njemačka Francuska |
| Jezik | njemački, engleski |
| Budžet | 3.000.000 DEM |
| Der Amerikanische Freund na Internet Movie Database | |
Radnja uredi
Tom Ripley je bogati američki kriminalac koji živi u Hamburgu. Upoznaje Jonathana Zimmermana, čovjeka koji se bavi uokviravanjem slika i koji boluje od smrtonosne bolesti. Pošto Tom duguje francuskom kriminalcu Raoulu Minotu veliku uslugu, mora za njega obaviti ubojstvo, pa odluči najbolje prebaciti teret tog teškog posla na Jonathana. Minota posluša Toma, pozove Jonathana u Francusku i tamo mu izmijeni krvni nalaz kako bi se činilo da je ovaj u još gorem stanju nego što je mislio. Jonathan je uznemiren lažnim nalazom te, smatrajući da će ionako ubrzo umrijeti, prihvaća Minotovu ponudu ubojstva jedne osobe u zamjenu za veliku svotu novca koji će pripasti njegovoj ženi Marianne i sinu. Jonathan ponovno nailazi na Toma te se njih dvoje zbliže jer ovaj ne zna da je i Tom uključen u plan.
Jonathan izvršava ubojstvo nekog čovjeka u podzemnoj željeznici, ali je uznemiren kada mu Minot naredi da ubije još jednu osobu, suparničkog gangstera koji će putovati u vlaku. Jonathan se dvoumi, ali je prisiljen pristati i na taj kompromis ako želi cjelokupnu svotu. Ipak, u vlaku se pojavi i Tom te ubija metu osobno, zajedno sa čuvarom. Kasnije, Tom sretne Jonathana te mu prizna da je on ubio gangstera, ali i da ga je uvalio u cijelu priču. Kada ga Jonathan upita želi li novac za tu uslugu, Tom mu odgovori da jedino želi biti njegov prijatelj. Natrag u Hamburgu, Jonathan počinje dobivati tajnovite pozive telefonom, te pretpostavlja da ga mafija želi smaknuti. Tom uskoči u pomoć te zajedno s njim ubiju atentatore. Tom prevozi leševe gangstera u kolima, a Marianne i Jonathan ga slijede u autu. Tom zapali kola kraj plaže, dok ga Jonathan i Marianne napuštaju i bježe u autu. Prilikom vožnje, Jonathan umire, dok Tom ostaje sam na plaži.
Glavne uloge uredi
| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Dennis Hopper | Tom Ripley |
| Bruno Ganz | Jonathan Zimmermann |
| Lisa Kreuzer | Marianne Zimmermann |
| Gérard Blain | Raoul Minot |
| Nicholas Ray | Derwatt |
| Samuel Fuller | The American Mobster |
| David Blue | Allan Winter |
Recenzije uredi
Roger Ebert je filmu dao tri od četiri zvijezdice:
- "Ima nešto veselo perverzno u snimanju trilera i onda izbacivanju dijelova koji bi pomogli u davanju smisla, ali Wim Wenders ima određen uspjeh sa tom metodom u Američkom prijatelju. Izaziva nas da priznamo da gledamo (i čitamo) trilere jednako zbog ugođaja kao i zbog radnje. A ovdje nam daje toliko ugođaja da gotovo plivamo u njemu."[1]
Kim Newman je također dao tri od četiri zvijezdice:
- "Šuljanje po metrou i atentat u vlaku su savršeni elementi Hitchcocka, a završnica - koja uključuje crveni Volkswagen i iznenadan, ali očekivan i neizbježan prekid prijateljstva - ostaje snažna. Ali film dobiva snagu i od tihih trenutaka, često dajući ekran samo dvojici glavnih likova...Odbijajući objasniti Ripleyja, ovo je došlo bliže Highsmithinom liku nego bilo koja druga filmska verzija."[2]
Emanuel Levy je filmu dao peticu:
- "Ugođajan i intrigantan, ovo je jedan od najpristupačnijih Wendersovih filmova, učinkovit kao Hitchcockov triler (Stranci u vozu), egzistencijalna karakterna studija, i alegorija o korumpiranom ali neopozivom utjecaju američke pop kulture na Njemačku."[3]
Izvori uredi
- ↑ Roger Ebert (1. siječnja 1978). „The American Friend”. rogerebert.com.
- ↑ Kim Newman. „The American Friend”. Empire.
- ↑ Emanuel Levy (5. studenog 2006). „American Friend, The”. emanuellevy.com/.