1824
godina
- Ovo je članak o godini 1824.
Godina 1824 (MDCCCXXIV) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 18. vijek – 19. vijek – 20. vijek |
| Decenija: | 1790-e 1800-e 1810-e – 1820-e – 1830-e 1840-e 1850-e |
| Godine: | 1821 1822 1823 – 1824 – 1825 1826 1827 |
| Gregorijanski | 1824. (MDCCCXXIV) |
| Ab urbe condita | 2577. |
| Islamski | 1239–1240. |
| Iranski | 1202–1203. |
| Hebrejski | 5584–5585. |
| Bizantski | 7332–7333. |
| Koptski | 1540–1541. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1879–1880. |
| • Shaka Samvat | 1746–1747. |
| • Kali Yuga | 4925–4926. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4460–4461. |
| • 60 godina | Yang Drvo Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11824. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak uredi
- prvih meseci - Vidljiva Velika kometa iz 1823..
- 22. 1. - Prvi Anglo-Ašanti rat: Ašanti razbili Britance u Zlatnoj Obali, poginuo guverner Charles MacCarthy.
- 10. 2. - Simón Bolívar proglašen za diktatora Perua.
- februar - Jedediah Smith sa družinom prošao kroz Južni prolaz u Wyomingu, na Kontinentalnoj razvodnici.
- 21. 2. - Kratkotrajna pobuna Indijanaca Chumasha u meksičkoj Gornjoj Kaliforniji.
- 11. 3. - Unutar Departmana rata SAD formiran Ured indijanskih poslova.
- 16. 3. - Austrijska uprava za Dalmaciju naređuje umerenija svadbena slavlja[1].
- 17. 3. - Potpisan Anglo-holandski ugovor o kolonijalnim posedima i sferama uticaja.
- mart - Izbija prvi od Grčkih građanskih ratova.
April/Travanj – Jun/Lipanj uredi
- 7. 4. - Praizvedba Beethovenove Missa solemnis u Sankt Peterburgu.
- 19. 4. - Lord Byron umro u Misolongiju.
- 30. 4. - Abrilada: portugalski princ Miguel u dogovoru s majkom uhapsio ministre i zatočio i oca Joãoa VI, kojeg oslobađaju Britanci.
- 7. 5. - Premijera Beethovenove Simfonije br. 9 u Beču.
- 10. 5. - Otvorena londonska Nacionalna galerija.
- 11. 5. - Prvi anglo-burmanski rat: Britanci ušli u Rangun, borbe u okolini traju do decembra.
- 17. 5. - jul - Havajski kralj i kraljica Kamehameha II i Kamāmalu u poseti Engleskoj, gde oboje umiru od boginja.
- 27 - 30. 5. (j.k.?) - Grčki rat za nezavisnost: Kasoski masakr - osmansko-egipatska flota ubila nekoliko hiljada ljudi na ostrvu Kasos.
- jun - Bosanski vezir Selim šalje vojsku u Krajinu da povrati red i mir, gde su Hasan-aga, Mehmed-beg bihaćki i Murat-beg ostrožački napadali Veliki Most i Havalu[2].
- 16. 6. - Prva pijaca u Srbiji, na mestu današnjeg Studentskog parka u Beogradu.
- 16. 6. - U Velikoj Britaniji osnovano Kraljevsko društvo za sprečavanje surovosti prema životinjama (RSPCA).
- 18. 6. - Leopold III je novi veliki vojvoda Toskane (do 1859).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan uredi
- 5. 7. - Psarski masakr: stradalo grčko ostrvo Psara.
- 19. 7. - Agustín de Iturbide, bivši meksički car, streljan ubrzo nakon povratka u zemlju.
- 21. 7. - Nangklao (Rama III) je novi kralj Sijama (do 1851).
- 24. 7. - Prvi poznati primer ankete javnog mnenja - u novinama The Harrisburg Pennsylvanian u vezi predsedničkih izbora.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac uredi
- 2. 10. - Krenula Ekspedicija Humea i Hovella, istražuju istočnu Australiju.
- 4. 10. - Meksiko dobio prvi ustav: federativna republika (Meksičke Ujedinjene Države), katoličanstvo zvanična i jedina religija.
- 21. 10. - Joseph Aspdin patentirao Portland cement.
- oktobar - Izlazi prva sveska "Serbskih letopisa" (budući Letopis Matice srpske, pokretač Georgije Magarašević).
- 7. 11. - Katastrofalna poplava u Sankt Peterburgu.
- 3. 12. - Predsednički izbori u SAD se okončavaju bez većine, pa se odluka prepušta Predstavničkom domu.
- 9. 12. - Peruanski rat za nezavisnost: Bitka kod Ayacucha je odlučujuća pobeda nad rojalistima u Peruu.
- 28. 12. - U Australiji okončan Bathurstski rat porazom plemena Wiradjuri.
- decembar - Vasi Knićaninu nuđeno da se pridruži pobuni, ali on o tome obaveštava kneza Miloša[3].
Kroz godinu uredi
- Jakob Grim preveo Vukovu "Srpsku gramatiku" na nemački. Prvi put upotrebio izraz "srpskohrvatski"[4].
- 1823-24 - Srpski seljaci u Zvečevu u Slavoniji se pobunili protiv preseljenja na čelu sa Jeftimijem Milekićem i sveštenikom Janićijem Škorićem - ugušeno masovnim hapšenjem[5].
- Vuk Karadžić izdaje "Srpske narodne pjesme" u Lajpcigu.
- Nicolas Léonard Sadi Carnot osmislio Carnotov ciklus.
- Nemački naučnici otkrili korisnost ribljeg ulja za rahitis.
- Australija zvanično dobija to ime (ranije Nova Holandija).
- Rijad postaje sedište Druge saudijske države (Emirat Nedžd).
- Izmišljen Panoramagram, sprava za iluziju dubine.
Rođenja uredi
- 15. 1. - Marie Duplessis, kurtizana, "Dama s kamelijama" († 1847)
- 21. 1. - Stonewall Jackson, genaral Konfederacije († 1863)
- 24. 2. - Matija Mrazović, odvjetnik, političar, publicist († 1896)
- 29. 2. - Stjepan Mitrov Ljubiša, književnik († 1878)
- 2. 3. - Bedřich Smetana, kompozitor († 1884)
- 12. 3. - Gustav Kirchhoff, fizičar († 1887)
- 22. 3. - Karl Pfizer, hemičar († 1906)
- 27. 3. - Branko Radičević, srpski književnik († 1853)
- 1. 4. - Josip Torbar, prirodoslovac i političar († 1900)
- 5. 5. - Vladimir Jakšić, statističar, meteorolog († 1899)
- 6. 5. - Tokugawa Iesada, šogun († 1858)
- 6. 5. - Imbro Ignjatijević Tkalac, političar i publicist († 1912)
- 8. 5. - William Walker (avanturista) († 1860)
- 10. 5. - Miloš Mile Dimitrijević, preds. Matice srpske († 1896)
- 16. 5. - Milivoje Petrović Blaznavac, general i političar († 1873)
- 26. 6. - William Thomson, 1st Baron Kelvin, fizičar († 1907)
- 27. 7. - Alexandre Dumas (sin), književnik († 1895)
- 15. 8. - Jovan Ilić, književnik i političar († 1901)
- 4. 9. - Anton Bruckner, kompozitor († 1896)
- novembar - Milorad Medaković, istoričar i diplomata († 1897)
- 22. 12. - Nikola Krestić, advokat i političar († 1887)
- ? - Pop Milo Jovović, četovođa († 1877)
- ? - Golub Babić, harambaša i vojvoda († 1910)
Smrti uredi
- 10. 1. - Viktor Emanuel I, bivši kralj Sardinije (* 1759)
- 26. 1. - Théodore Géricault, slikar (* 1791)
- 21. 2. - Eugène de Beauharnais, francuski plemić (* 1781)
- 27. 3. - Hadži Melentije, beogradski mitropolit (* 1766)
- 19. 4. - Lord Byron, pesnik (* 1788)
- 18. 6. - Ferdinand III, veliki vojvoda Toskane (* 1769)
- 14. 7. - Kamehameha II, kralj Havaja (* 1797)
- 19. 7. - Agustín de Iturbide, bivši meksički car (* 1783)
- 21. 7. - Buddha Loetla Nabhalai, kralj Sijama (* 1767)
- 8. 8. - Friedrich August Wolf, pionir filologije (* 1759)
- 26. 8. - Samuilo Jakovljević, arhimandrit, diplomata (* 1760)
- 16. 9. - Luj XVIII., kralj Francuske (* 1755)
Reference uredi
- ↑ Mijušković, Slavko (1962). Stav tuđinskih vlasti prema narodnim običajima u Boki Kotorskoj, rastko.rs
- ↑ Vukićević, Milenko M. (1906), Znameniti Srbi Muslomani, p. 63. rastko.rs
- ↑ Vuk Karadžić, Милош Обреновић, књаз Сербији, или грађа за српску историју нашега времена, rastko.rs
- ↑ Odbor za standardizaciju srpskog jezika, U odbranu dostojanstva srpske jezičke nauke, rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. V-2, 34
- Literatura
- Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
- Peta knjiga prvi tom (V-1)
- Peta knjiga drugi tom (V-2)
