1782
godina
- Ovo je članak o godini 1782.
Godina 1782 (MDCCLXXXII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1750-e 1760-e 1770-e – 1780-e – 1790-e 1800-e 1810-e |
| Godine: | 1779 1780 1781 – 1782 – 1783 1784 1785 |
| Gregorijanski | 1782. (MDCCLXXXII) |
| Ab urbe condita | 2535. |
| Islamski | 1196–1197. |
| Iranski | 1160–1161. |
| Hebrejski | 5542–5543. |
| Bizantski | 7290–7291. |
| Koptski | 1498–1499. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1837–1838. |
| • Shaka Samvat | 1704–1705. |
| • Kali Yuga | 4883–4884. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4418–4419. |
| • 60 godina | Yang Voda Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11782. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji uredi
- 2. 1. - Jozefinizam: Edikt o toleranciji daje versku slobodu Jevrejima, ali im uvodi i neke obaveze i ograničenja. U Ugarskoj uveden iduće godine, u Galiciji, gde ih ima najviše tek 1789.
- 28. 2. - Ediktom se ukida niz katoličkih kontemplativnih redova i samostana, za koje se smatra da ne služe nekoj društveno korisnoj svrsi.[1] Od 915 samostana u austrijskom dijelu ostati će ih 388. Ukinut je i pavlinski red čiji je bio samostan u Lepoglavi - imutak je pretvoren u zaklade za pomoć siromašnim župama i dalju izgradnju školstva.
- 20. 3. - Nakon što mu je zbog poraza u Američkom ratu za nezavisnost u Parlamentu izglasano nepovjerenje, britanski torijevski političar Lord North podnosi ostavku na mjesto premijera, a što je jedini takav slučaj u britanskoj historiji.
- 31. 3. - Papa Pio VI je za Uskrs u posjeti Beču, gdje daje poslanicu Urbi et Orbi. Toplo je primljen, ali ne uspjeva izmijeniti carevu politiku prema Crkvi.
- april - Austrijska misija pukovnika Paulića je završila misiju u Crnoj Gori - u avgustu su podneseni izveštaji, car misli da stvar nije vredna daljeg truda.[2]
- 5. 4. - Objavljena Konzistorijalna sistema (Systema consistoriale) kojom se reguliše materija iz oblasti crkvenog prava[3] - ovaj sistem sužava vlast visokog klera u srpskoj crkvi.[4]
- 12. 4. - Američki rat za nezavisnost: Bitka kod Saintesa u kojoj britanska mornarica pod admiralom Rodneyem nanosi težak poraz francusko-španskoj floti i spriječava planiranu invaziju Jamajke, a pri čemu je zarobljen proslavljeni francuski admiral grof de Grasse.
- 15 - 18. 5. - Papa Pio VI je u poseti Veneciji.[5]
- 13. 6. - U švicarskom gradu Glarus sluškinja Anna Göldi pogubljena odrubljivanjem glave zbog ubistva; s obzirom da se presuda temeljila na torturom iznuđenom priznanju o tome da je "općila s Vragom", smatra se posljednjom osobom u Evropi pogubljenom kao vještica.
- 16. 7. - U Beču premijerno izvedena Mozartova opera Otmica iz seraja.
- 30. 11. - U Parizu predstavnici Velike Britanije i SAD potpisale primirje čime je prelimarno završen Američki rat za nezavisnost.
- decembar - Oficiri iz Hrvatske granice idu u prvo uhođenje Bosne, u Bihać i Travnik - izviđaju puteve i prikupljaju podatke za mapu.[6]
Kroz godinu uredi
- Veliku sušu u Bosni prati glad i kuga, u nekim mjestima prepolovljen broj stanovnika[7].
- 1781-82 - Prodate su pustare u Banatu, osnovano je nekoliko vlastelinstava.[8]
- Na osnovu predloga vladine školske komisije u Požunu, car Josif II naređuje da Srbi upotrebljavaju "građanski dijalekt", tj. slavenosrpski jezik i latinicu - ali nastavlja se otpor prema latinici, tako da car odustaje 1785.[9]
- U Rijeci ima šest stranih konzula, osim konzula dubrovačkog (koji ima poseban položaj u dubrovačkoj službi).[10]
- Pominje se prvi poznati fočanski muselim, Hadži Mehmed-aga Šuvalija, lokalni ajan (ući će u sukob sa jednim od begova Čengića, zbog čega je stradao "siromašni svijet", kasnije su ga ubile pašine delije).[11]
Rođenja uredi
- 27. 10. - Niccolo Paganini, italijanski violinist i kompozitor
- 5. 12. - Martin van Buren, američki političar
Smrti uredi
- 17. 3. - Daniel Bernoulli, švicarski naučnik
- 1. 7. - Lord Rockingham, britanski političar i premijer (* 1730)
Reference uredi
- ↑ Historija n. J. II, 1099
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 524
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 264
- ↑ Historija n. J. II, 1187-8
- ↑ Pope Pius VI Descending the Throne to Take Leave of the Doge.... artsandculture.google.com
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 357
- ↑ Velike suše i kuge u Bosanskom ejaletu tokom druge polovine XVIII stoljeća. bosnae.info
- ↑ Historija n. J. II, 1138
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 92
- ↑ Historija n. J. II, 1089
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 489
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
