Wikipedija

1767

godina
Ovo je članak o godini 1767.

Godina 1767 (MDCCLXVII) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1730-e  1740-e  1750-e  – 1760-e –  1770-e  1780-e  1790-e
Godine: 1764 1765 1766 – 1767 – 1768 1769 1770
Mason-Dixonova linija.
1767. po kalendarima
Gregorijanski 1767. (MDCCLXVII)
Ab urbe condita 2520.
Islamski 1180–1181.
Iranski 1145–1146.
Hebrejski 5527–5528.
Bizantski 7275–7276.
Koptski 1483–1484.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1822–1823.
• Shaka Samvat 1689–1690.
• Kali Yuga 4868–4869.
Kineski
• Kontinualno 4403–4404.
• 60 godina Yin Vatra Svinja
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11767.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji uredi

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak uredi

April/Travanj – Jun/Lipanj uredi

  • 1. 4. - Španjolci preuzimaju od Francuske Port Saint Louis na istočnom Malvinskom/Falklandskom otoku i nazivaju ga Puerto Soledad (napušten 1811, privatno naselje od 1828, od 1833. britanski Port Louis).
  • 2. 4. - Španija protjeruje pripadnike Isusovačkog reda (jezuiti) sa svoje teritorije - u svitanje su u Španjolskoj vicekraljevi i komandanti otvorili pisma sa uputama.
  • 7. 4. - Burmanske trupe zauzimaju i uništavaju grad Ayutthaya, tadašnji glavni grad Sijama. Ekkathat, poslednji kralj iz dinastije Ban Phlu Luang umire nekoliko dana kasnije.
  • 28. 5. - Marija Josipa, supruga habsburškog suvladara Josipa, umire od boginja.
  • 31. 5. - Korzikanci su dovršili osvajanje Kapraje. Nemogućnost Đenove da suzbiju ustanak ih navodi da sledeće godine prepuste ostrvo Francuskoj.
  • 1. 6. - Maria Theresia, koja se zarazila boginjama od pokojne snahe, dobila je pomazanje - ali narednih dana se oporavlja.
  • 19. 6. - Britanski kapetan Samuel Vallis otkriva Tahiti.
  • 19. 6. - Zvijer iz Gévaudana je izgleda ulovljena.
  • 23. 6. - Ruski ambasador u Poljskoj Nikolaj Repnjin osnovao katoličku prorusku Radomsku konfederaciju plemića, koja se protivi reformama i poziva rusku caricu da zaštiti Žečpospolitu.
  • 24. 6. - Bivši ohridski arhiepiskop Arsenije dao je ostavku i na čelu Pelagonijske eparhije, verovatno odlazi na Svetu goru.[2]
  • 24. 6. - Dekret o protjerivanju jezuita je pročitan u Meksiku. U zemlji je bilo nereda, kalifornijske misije (gde je dekret pročitan 30. 11.) dogodine preuzimaju franjevci na čelu sa Juníperom Serrom.
  • 25. 6. - Eskpedicija Samuela Wallisa: por. Tobias Furneaux je prvi Evropljanin na Tahitiju, prisvojio ga je za Britaniju (Francuzi uzimaju 1842).
    • Komandant drugog broda misije, Philip Carteret, otkrio je Pitcairnove otoke, Otoke vojvode od Jorka, kod Papue, ponovno otkrio Solomonove otoke i Otoke Juan Fernández.
  • 29. 6. - 2. 7. - Geneza Američke revolucije – Townshendovi zakoni:
    • O Prihodu: uvedeni su porezi na neke artikle koji se uvoze u kolonije i dato ovlašćenje vrhovnim sudovima kolonija da pretražuju privatnu imovinu za krijumčarenom robom - kolonisti osuđuju ovo kao kršenje prava.
    • O carinskim komesarima: osniva se carinski odbor u samoj Americi, radi boljeg sprovođenja propisa - što uvećava konfrontacije sa kolonistima.
    • O restrikcijama na New York (nije primenjen): ovoj koloniji se zabranjuje donositi nove zakone dok ne pristanu na Zakon o ukonačivanju iz 1765.
    • O osiguranju (drugo značenje od Indemnity): Britanskoj istočnoindijskoj kompaniji je snižen porez kada uvozi čaj u Britaniju, pa ga mogu jeftinije reeksportovati u kolonije (kompanija je bila na ivici propasti zbog švercovanog holandskog čaja).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan uredi

  • 3. 7. - Britanska pomorska ekspedicija na čelu sa kapetanom Philipom Carteretom otkriva otok Pitcairn u Pacifiku.
  • 7. 7. - Osnovano Kraljevsko vijeće, Consilium regium in regnis Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae, ograničeno na područje banske Hrvatske i Slavonije. To je prva zemaljska vlada za Hrvatsku, sa sjedištem u Varaždinu do 1776, predsjedava ban, na čelu kancelarije Nikola Škrlec Lomnički[3] (podvrgnuto Ugarskom namjesničkom vijeću 1779). U Hrvatskoj i Slavoniji ima 24 osnovne škole, tri godine kasnije 60.[4]
  • 31. 7. (kalendar?) - U Rusiji je otvorena Zakonodavna komisija, čija je namera doneti novi zakonik. Za njene potrebe carica Katarina je spremila "Nakaz", tj. Instrukciju, prosvetiteljsko delo inspirisano Monteskjeom (→ Rusko prosvetiteljstvo).
  • leto - Pošto su u Srbiji zapažena "mnoga neidentifikovana lica odevena kao pravoslavni kaluđeri", Portin ferman dozvoljava kretanje samo onim duhovnim licima sa urednim ispravama od nadležnih vlasti[5] (sprema se rusko-turski rat).
 
"Šćepan Mali", ilustracija iz Zanovićeve knjige (1784)
  • rujan, potkraj - U primorskim naseljima se čitaju i šire proglasi Šćepana Malog.[6] Poziva narod da se međusobno umiri, predstavljaju ga kao ruskog cara Petra III.[7] Šćepan će vladati Crnom Gorom do 1773.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac uredi

  • listopad, početkom - Crnogorske starješine na zboru u Ćeklićima pozdravljaju Šćepana Malog kao ruskog cara Petra III.
  • 9. 10. - Mason–Dixonova linija: ova dvojica su završili premer kod današnjeg Pentress, West Virginia, pošto ih irokeški vodiči ne mogu voditi u zemlju Lenapea, sa kojima su u neprijateljstvu. Druga ekspedicija dovršava premer pensilvanijske granice 1784.
  • 15. 10. - Habsburška princeza Marija Jozefa (16), nesuđena nevesta napuljskog kralja, umire od boginja. Sledećeg proleća u Napulj odlazi mlađa sestra Marija Karolina.
  • 17. 10. - Opšti crnogorski zbor, navodno s 4.000 ljudi, jedan od većih u crnogorskoj istoriji: pod Šćepanovim uticajem iz Maina, odlučeno da se prekine s krvnim osvetama, zametanjima kavgi i da se preduzmu mere protiv lopova - nakon plemenske anarhije zavladao je red. Sestrić mitropolita Save, Arsenije Plamenac postaje u ovo vreme saprestolnik (koadjutor) - ovome su se protivili u Katunskoj nahiji i dr., ali Savi je pomogao Šćepanov uticaj.[8]
  • oktobar - U Varšavi je otvoren takozvani Repnjinov sejm, poljski sabor kojim upravlja ruski ambasador, u prisustvu ruske vojske - između ostalog, biće garantovane privilegije Zlatne slobode, koje otežavaju upravu Poljske-Litvanije.
  • 28. 10. - U Bostonu je pokrenuta akcija za bojkot nekih tipova engleske robe.
  • 1. 11. - U Portsmouth, Virginia je osnovano Brodogradilište Gosport, od 1862. Mornaričko brodogradilište Norfolk, najveće u SAD.
  • 3. 11. - Napuljski jezuiti su proterani u Papsku državu.
  • studeni, sredinom - Mlečani planiraju da otruju Šćepana Malog: Maine, Pobori i Brajići su uz njega, vrenje je i među pravoslavcima u Boki kotorskoj.
  • novembar - Treća kineska invazija Burme, sada osnovu čine mandžurski ratnici
  • 2. 12. - U američkim britanskim kolonijama se počinju pojavljivati "Pisma jednog farmera u Pensilvaniji", rad Johna Dickinsona, koja osuđuju Townshendove zakone - tvrdi se da Britanski parlament nema prava uzimati prihode od kolonija.
  • decembar - Bivši pećki patrijarh Vasilije Jovanović-Brkić stiže, sa Kipra, u Crnu Goru, među Pipere - prije dolaska kod Šćepana u Maine, podbunio je protiv Turaka crnogorska plemena u Brdima.Vasilije Jovanović-Brkić.[9]
  • 28. 12. - Taksin se krunisao za kralja Sijama u Thonburiju, danas delu Bangkoka. Thonburijska kraljevina traje do Taksinovog zbacivanja 1782, ujedinjuje zemlju do 1770, vodi devet kampanja protiv Burmanaca, ratovaće i sa Vijetnamcima i Laošanima.
  • decembar/januar - Bitka u klisuri Goteik: kinesko-mandžurski invazori su potukli burmanske snage, kralj Hsinbyushin tek sada odlučuje opozvati trupe iz Sijama. Komandant Mingrui će doći na par dana od Ave, burmanske prestonice.

Kroz godinu uredi

  • U Vojnoj Krajini se organiziraju cehovi 1767-74.[10]
  • U Bačkoj se zavodi ugarski urbar 1767-72.[11]
  • U mletačkom Splitu osnovana Poljoprivredna akademija, od 1774. Ekonomsko društvo.[12]
  • Grof Perlas predlaže da se Rumuni s ivice planina presele u bečkerečki distrikt - izvedeno ali mnogi su se vratili u stari kraj ili nastavili hajdukovanje.[13]
  • Obnavlja se franjevački samostan u Kreševu: od 12.106 groša troškova, za građu je dato 1.553, zanatlijama 1.760 a Turcima čak 8.793.[14]
  • Egzarsi vaseljenskog patrijarha su bili u Sarajevu, ostavljena beleška na grčkom kaže da su došli da prikupe patrijaršijski prihod po davnašnjem običaju (crkvena opština u Sarajevu je među najbogatijim i uticajnijim u srpskom narodu).[15]
  • Grčki mitropolit Antim dolazi u Mostar (do 1772, ranije je sedište hercegovačke eparhije bilo u manastiru Duži).[16]
  • Skopski nadbiskup Matija Masarek primećuje da se "Srbija" potpuno promenila u poslednjih dvadeset godina, mnogo je više "poturčenih Arbanasa" koji čine zlodela i kojih se boje i Turci.[17]
  • Vasilije Damjanović izdao prvu aritmetiku na srpskom.
  • Kraljevski astronom Nevil Maskelyne objavljuje prvi Nautički almanah, sa podacima za određivanje longitude metodom lunarne distance.
  • Crkve: sv. Karla Boromejskoga u Karlobagu, Arhanđela Mihaila u Risnu
  • Prvi anglo-majsorski rat (1767-69) na jugu Indije.

Rođenja uredi

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1767.

Smrti uredi

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1767.

Reference uredi

  1. ↑ Abolition of Ohrid Archepiscopate. vmacedonia.com
  2. ↑ Historija n. J. II, 1304
  3. ↑ Historija n. J. II, 1090-1
  4. ↑ Historija n. J. II, 1092
  5. ↑ Istorija s. n. IV-1, 351
  6. ↑ Historija n. J. II, 1270
  7. ↑ Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs
  8. ↑ Istorija s. n. IV-1, 512-3, 518
  9. ↑ Historija n. J. II, 1271
  10. ↑ Historija n. J. II, 1080
  11. ↑ Istorija s. n. IV-1, 209-10
  12. ↑ Historija n. J. II, 1234
  13. ↑ Historija n. J. II, 1170
  14. ↑ Istorija s. n. IV-1, 447
  15. ↑ Istorija s. n. IV-1, 478
  16. ↑ Istorija s. n. IV-1, 483
  17. ↑ Knjiga o Kosovu. rastko.rs
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1767&oldid=41816120