Šejh Bahai
Šejh Bahai (perzijski: شیخ بهایی) je rođen 18. februara 1547. godine u selu Džaba u području Džebel Amil u današnjem Libanu, a umro je 1. septembra 1621. godine u Isfahanu a tijelo mu je sahranjeno u Mešhedu. Njegovo puno ime je Bahaʾ al‐Din Muḥamed ibn Ḥusein al‐ʿAmili (perzijski: بهاءالدین محمد بن حسین عاملی ). On je bio poznati matematičar, pravnik, arhitekta, filozof, pjesnik, vrstan poznavalac islamskih racionalnih i teoloških nauka. Otac mu je umro 1576. godine u Bahreinu i tada je mladi Muhamed na zahtjev kralja Tahmaspa I otišao u Herat kako bi obavljao funkciju vrhovnog vjerskog poglavara i predstavnika religijskih tradicionalnih nauka (šejhul-islam).
| Šejh Bahai | |
|---|---|
| Biografske informacije | |
| Rođenje | 18. 2. 1547. Džaba, Liban |
| Smrt | 1.9.1621. Isfahan, Iran |
| Obrazovanje | |
| Zanimanje | matematičar, astronom, arhitekta, filozof, teolog, pravnik |
| Filozofija | |
| Glavni interesi | matematika, astronomija, arhitektura, filozofija, teologija, logika, pravo |
| Znamenite ideje | |
Isfahanska škola islamske filozofije | |
| Inspiracija | |
Na | |
On se smatra jednim od osnivača Isfahanske škole islamske filozofije. U kasnijim godinama postao je jedan od nastavnika Mula Sadre.
Djela uredi
Šejh Bahai je napisao preko 100 rasprava i djela o različitim temama na arapskom i perzijskom jeziku.
U svom čuvenom naučnom djelu o matematici Hulasa al-hisab [Sažeti prikaz aritmetike] prezentovao je osnovna i opšta usmjerenja aritmetičkih i matematičkih pitanja. U mnogim filozofskim pitanjima je potpuno inovativno upotrebljavao matematičke principe. Uz pomoć matematičkih i geometrijskih demonstracija i argumenata, racionalno je opovrgavao neka učenja iz ranijih perioda, poput učenja o beskrajnosti dimenzija, o postojanju nedjeljivog djela u materiji, o individualnim atomima i o beskrajnosti lanca uzroka i posljedica. Ovaj slavni muslimanski mislilac mnogo je koristio matematičke osnove i u juridičkim sudovima, poput mjerenja zapremine i težine vode „kur” (tj. određene količine vode potrebne za to da se potpuno očisti nečistoća u islamskom juridičkom smislu) ili sabiranja fiskalne količine vjerskih priloga.
U enciklopedijskom djelu Kaškul safavidski šejhul-islam uz pomoć matematičkih i geometrijskih principa izračunao je kvadratni korijen određenih brojeva, kao i visinu različitih objekata koje je gradio a pritom nije koristio uobičajeni pribor za mjerenje.
Literatura uredi
- Velajati, Ali Akbar (2016), Istorija kulture i civilizacije islama i Irana, preveo Muamer Halilović, Beograd, Centar za religijske nauke „Kom”, str. 249–251.